Czy Katarzyna Kozyra narysuje komiks o rotmistrzu Pileckim?

Pewnie już zapomnieliście kto to jest Katarzyna Kozyra? Otóż to artystka, która zdobyła sławę jeszcze w latach dziewięćdziesiątych, ustawiając jedno na drugim wypchane zwierzęta. Tak, jak w bajce, którą na pewno pamiętacie. Myślę, że ta niby rzeźba nie zrobiłaby na nikim wrażenia, gdyby pani Kozyra nie miała jakichś zakulisowych wspomagań dla swojej kariery. Nie takie rzeczy w końcu robią artyści na ASP i nikogo to nie dziwi, wręcz wywołuje ziewanie. No, ale to tylko moja opinia, która nie musi być zgodna z prawdą. Wszyscy bowiem wierzą, że „rzeźba” Kozyry wywołała szok i niedowierzanie, a także zachwyt, przez co stała się ona najbardziej rozpoznawalną i najbardziej kontrowersyjną polską artystką. O ile pamiętam, na to swoje dzieło pani Kozyra dostała jakieś spore dotacje, ale pewności całkowitej nie mam. Potem wywołała jeszcze jeden skandal, albowiem nakręciła film w łaźni publicznej w Budapeszcie, gdzie widać niczego nie świadome, starsze panie, które rozbierają się i idą na basen. W czasach kiedy dzieło to powstało w Polsce nie było jeszcze tak powszechne korzystanie ze SPA, nie było też basenu w każdym mieście, a więc te łaźnie i ten szok, jakim dla niektórych było oglądanie rozebranych emerytek, pozwolił artystce egzystować dalej i skupiać na sobie uwagę mediów. Bo o media przecież chodziło. Później Kozyra weszła także do łaźni męskiej, albowiem szok wywołany oglądaniem gołego faceta był wtedy większy niż ten, wywołany przez rozebraną, a niechby nawet starą, kobietę. Gazeta Wyborcza poświęcała całe kolumny na wyczyny Kozyry i podnosiła pod niebiosa jej oryginalność i wielkość. Potem o artystce zrobiło się cicho, a potem znów głośno, albowiem ujawniła ona, że jest ciężko chora i pokazała swoje zdjęcia z głową pozbawioną włosów, w pozie Olimpii, Maneta, co znów wywołało szok. Działo się to wszystko w czasach przed Internetem, a więc co innego było dla ludzi wówczas szokiem. No i potem wszyscy o Kozyrze zapomnieli, bo niby dlaczego mieliby pamiętać? Jak oznajmia wiki, Kozyra robi teraz teledyski i przygotowuje od dziesięciu lat pełnometrażowy film fabularny, a w roku 2010 miała w Zachęcie wystawę retrospektywną swoich prac. Spróbujmy ją odtworzyć, co by to było? No jasne – Piramida zwierząt, gołe staruszki w łaźni, goli faceci w łaźni, chora Olimpia. No i te jakieś teledyski. To wszystko. Jak na artystkę, która skończyła studia w roku 1988, to trochę mało. Szczególnie jeśli porównać to z dorobkiem Agnieszki Słodkowskiej, Huberta Czajkowskiego czy Tomka Bereźnickiego. Czy im ktoś zaproponował retrospektywną wystawę w Zachęcie? Oczywiście, że nie, bo tam wystawy mogą mieć tylko artyści uznani przez zajmujący się sztuką półświatek, no i ewentualnie Kamil Sipowicz. Po co ja o tym wszystkim piszę dzisiaj akurat? Otóż czynię to, bo Kozyra znów będzie miała wystawę w Zachęcie. I to dopiero będzie dla Was prawdziwi szok. Artystka bowiem wystawi tam swoje fotografie z Jerozolimy, a ekspozycja będzie miała tytuł Szukając Jezusa. Nie wiem, jak Wam, ale mi od razu przypomniała się przypowieść o faryzeuszu i celniku. Nie chcę mi się szukać wywiadów, których Kozyra udzieliła gazowni dwadzieścia lat temu, ale może Wy się skusicie, bo tam na pewno coś jest o Jezusie, ale czy też o jego szukaniu, to nie wiem. Wracajmy do wystawy, otwarcie jest 1 grudnia, a zamknięcie 5 lutego. Będziecie mieli mnóstwo czasu na obejrzenie zdjęć Kozyry, przedstawiających starych Żydów, w murach Jerozolimy, oświetlonych ulicznymi lampami.

Widzimy, na przykładzie artystki Kozyry, że to co tu zawsze piszę na temat sztuki i książek, jest samą prawdą, szczerą prawą i tylko prawdą. Żeby coś promować serio musisz opanować dystrybucję. Jak przypuszczam Kozyra nie dość, że została dopuszczona do dystrybucji pieniądza przeznaczonego na sztukę, to jeszcze była głównym towarem dystrybuowanym przez największe medium lat dziewięćdziesiątych, czyli gazownię. Przypuszczam też, że nie dlatego iż szukała wtedy Jezusa.

Dziś artystka zaczyna płynąć prawym halsem, albowiem dystrybucja zaczęła szwankować. Tak to interpretuję. Ona zaś ma zrobione nazwisko i dobrze wie, że obecnej władzy i środowiskom skupionym wokół kultury to nazwisko może być potrzebne. To oczywiście takie spekulacje, bo nie można wykluczyć, że dyrektor Zachęty, pan Janowski, wnuk Bronisławy Rychter-Janowskiej, był pod takim wrażeniem prac Kozyry, że nie inspirowany przez nikogo otworzył jej szeroko drzwi Zachęty i zaprosił do środka. Pozostanę jednak przy swojej opinii.

Wróćmy do tego prawego halsu jednak. Mamy szukanie Jezusa, a w zaproszeniu, na zdjęciach są Żydzi. – Ale Jezus był przecież Żydem – zawoła jakieś dociekliwy student historii sztuki, wskazując tym okrzykiem na głębię i ponadczasowość dokonań Kozyry. No był, ale jego historia idzie jednak w poprzek żydowskiej ortodoksji, którą widać na fotografiach, przynajmniej tych, co je zamieścili w zaproszeniu, żeby przyciągnąć publiczność, dostającą drgawek na dźwięk słowa „Jezus”. Czyli, wilk musi być syty i owca cała, tak sądzę. Jak się domyślacie, oceniam pracę i postawę Kozyry, jako coś niesłychanie nachalnego, a do tego jeszcze koniunkturalnego. Oczywiście nie zostanie to ocenione w taki sposób, albowiem w środowisku, które reprezentuje artystka nikt takich ocen nie formułuje. Podobnie jak nikt się nie martwi tym, że Kozyra i jej dzieła mało kogo obchodzą. Nie taka jest ich funkcja. Chodzi o promowanie właściwych tematów, we właściwych kontekstach. Tematów i kontekstów jest zaledwie kilka i nie można ich eksploatować ponad miarę, nie można ich też eksploatować w dużej liczbie wariantów, bo się znawcy pogubią w tym gąszczu i gotowi potem wskazać i nazwać geniuszem, nie tego, który został do takowej roli wyznaczony. Ludziska zaś widząc mnogość opracowań i redakcji jakiegoś schematu, zaczną myśleć i też coś pokazywać palcami. No i zrobi się nielichy ambaras. Musi być kilka osób gotowych do wykonania czegoś, co będzie jednoznaczne i nie pozwoli na jakieś indywidualne interpretacje. Kozyra się do tego nadaje, ale nie wiemy w zasadzie dlaczego. Ktoś ją chyba do tej roli wyznaczył, bo jak inaczej?

Interesujące jest to, czy pisowski reżim kulturalny utrzymuje Kozyrę. Bo z czegoś musi ona żyć. Ja nie odmawiam artystce chleba posmarowanego masłem, nawet z plasterkiem szynki. Interesuje mnie tylko, jak to jest, że człowiek uznawany za artystę wybitnego nie tworzy latami całymi, a jednak coś tam zjada? To podobnie jak Piwowski, który nakręcił w swoim ponad osiemdziesięcioletnim już życiu cztery filmy puszczane w kinach studyjnych i w telewizji przed południem, a został w latach dziewięćdziesiątych najczęściej zapraszanym do telewizji ekspertem od kina. No i geniuszem komedii rzecz jasna.

Czekam kiedy Kozyra stanie się w telewizji publicznej najczęściej ogrywanym ekspertem od sztuki. Będzie to bowiem oznaczało, że Tusk z całą pewnością przegrał już wszystko, że Niemcy nie będą już rozdawać żadnych pieniędzy i wszyscy uznani przez poprzednie układy artyści pójdą szukać pracy do Kaczyńskiego i jego akolitów. No i zostaną tam przyjęci z otwartymi ramionami, albowiem – jak to już wielokrotnie udowadniano – prawdziwa sztuka i prawdziwa wielkość broni się sama. W ogóle nie trzeba jej pomagać.

Najlepiej by było, gdyby Katarzyna Kozyra występowała w studio z Magdą Ogórek i Jakimowiczem. To by dopiero był ekspresyjny happening. Na razie do 5 lutego można oglądać w Zachęcie wystawę jej prac „Szukając Jezusa”. Pozostaje nam czekać, aż Jezusa zacznie szukać także Anda Rottenberg, co może nastąpić już niebawem i, jak przypuszczam, będzie korespondować z wynikami frekwencyjnymi wystawy Katarzyny Kozyry.