lut 052021
 

Dlaczego ja porównuję tych dwóch ludzi? Ot, choćby z tego powodu, że z Dołhobyczowa, gdzie urodził się Georg Cleinow, niemiecki agent, oficer służb tajnych, wybitny analityk spraw wschodnich, jest do miejsca urodzenia i zamieszkania Zelmana Wolfowicza ledwie 180 kilometrów. Dziś obydwie miejscowości dzieli granica państwa, ale niewiele brakowało, aby, dzięki działaniom Georga Cleinowa, obydwie one znalazły się w jednym organizmie państwowym – sowieckiej Ukrainie. Tak się nie stało.

Dołhobyczów nie ma dziś swojej legendy, mimo tego, że jest tam piękny pałac przebudowany przez Corazziego (tego samego co budował Teatr Wielki w Warszawie), a legendami Drohobycza można by wypełnić całą bibliotekę. I doprawdy należy żałować, że pisarze, historycy regionaliści i publicyści z ośrodków akademickich są tak ograniczeni, iż nie potrafią wyzyskać dla swojej kariery, zysku i sławy okoliczności tak fantastycznej jak to, że Gerog Cleinow urodził się w Dołhobyczowie. Co oni robią? Eksploatują legendy drohobyckie, bo to zawsze najłatwiej. Ja nie jestem przeciwny, choć znam te legendy od dawna, ale wiem, że Wy ich nie znacie, a na pewno nie znacie wszystkich. Oto ukazała się właśnie na rynku biografia Zelmana Wolfowicza, cappo di tutti cappi, wszystkich Żydów na ziemi drohobyckiej. Autor co prawda nie posuwa się tak daleko, by za istnienie Zelmana obarczyć odpowiedzialnością polskich antysemitów, ale już przeprowadzający z nim wywiad dziennikarz gazowni Mike Urbaniak, nie ma żadnych skrupułów. Książka ta, w mojej ocenie ważna, będzie co jakiś czas pojawiać się w naszym sklepie. Dziś mam jej tylko 9 egzemplarzy, ale obiecano mi dodruk. Czy to jest pierwsza książka o Zelmanie? Oczywiście nie. Ja pierwszy raz usłyszałem o nim dawno temu, przy okazji promocji książki „Schulz pod kluczem” autorstwa Wiesława Budzyńskiego. Tam Zelman i jego wyczyny wspominani są w przypisach, bardzo obszernych. Autorem obszernego eseju o Zelmanie był Majer Bałaban. Zastanawiałem się kiedyś, czy tego nie wydać, ale jakoś mi wyleciał ten pomysł z głowy. No, a teraz mamy tę nową biografię. Czego ona dotyczy? Moim zdaniem, przede wszystkim, struktury władzy tajnej na poziomie powiatu. Taka bowiem, tajna, była natura interesów prowadzonych przez Zelmana.

Wrócę teraz do Georga Cleinowa. Jest on autorem kilku niesamowitych książek. Wczoraj poprosiłem Pana Andrzeja, który przekłada dla mnie różne rzeczy z niemieckiego, o przetłumaczenie spisu treści pracy Cleinowa dotyczącej targów w Niżnym Nowogrodzie. Znajdziecie go poniżej. Mam w związku z tym pytanie do wszystkich: czy tłumaczyć tę książkę i wydawać? A potem ewentualnie dzieło Georga o Ukrainie? Liczy się ilość głosów „za”.

A tu macie link do biografii Zelmana https://basnjakniedzwiedz.pl/produkt/zelman-wolfowicz-i-jego-rzady-w-starostwie-drohobyckim-w-polowie-xviii-wieku/

Georg Cleinow

 

Seria monografii rosyjskich Richtera

 

ROSJA I AZJA

WIELKI TARG W NIŻNYM NOWOGRODZIE

 

 

SPIS TREŚCI

Strona

Słowo wstępne do „Monografii rosyjskich Richtera” wydawcy i wydawnictwa III-IV

Wstęp wydawcy i autora VII-XII

Spis treści

I. Ilustracja tytułowa: W zbiegu rzek Oki i Wołgi 2

Wprowadzenie

Ilustracja 1: Barka na holu (str. 3) – Targ jako zjawisko historyczno-polityczne (str. 3-4) –

Program targów rządu sowieckiego (str. 4-6) – Ilustracja 2: W. Maliszew (str. 5) – Stosunek

trustów handlowych i przemysłowych do targów (str. 6) – Chory targ czy chory Związek

Sowiecki? (str. 8)

 

II. Ilustracja tytułowa: W zbiegu rzek Oki i Wołgi wiosną 12

Rozdział 1: Spojrzenie na miejsce targu w 1924 roku 13-24

Ilustracja 3: Drobny kupiec prowadzący skup (str. 13) – Przyjazd – Droga do budynku głównego – Ilustracja 4 i 5: Na jarmarku (str. 14, 15) – Kwatera – Ilustracja 6: W strefie zniszczeń rynku (str. 17) – Krąg zainteresowanych – Starzy i nowi kupcy – Ilustracja 7-10: Wystawa zagranicznych maszyn gospodarczych – Przecznica z artykułami metalowymi do pił – Ulica główna od budynku głównego do giełdy (str. 18-19) – Ruch w interesie – Brak „szefa” – Zabudowany obszar – Zniszczenia – Kanał Betancourts – W centralnym punkcie placu – Ilustracja 11: Na ulicy perskiej (str. 22) – Ilustracja 12: Ruch niedzielny przed budynkiem głównym (str. 23) – Pasaż w budynku głównym – Część bezosobowa /anonimowa?/ w biznesie – Życie ulicy – Plaga żebraków – Podniosły nastrój – Wspaniałe położenie placu – Targ – laboratorium doświadczalne socjalistycznego rządu.

 

III. Ilustracja tytułowa: Widok na Okę porą wiosenną 26

Rozdział 2: Prehistoria sowieckiego targu 25-42

Ilustracja 13: Bydło ładowane na barki pływające po Wołdze (str. 27) – Parę liczb mówiących o znaczeniu targu – Początki Wielkiego Targu – Makarjewo – Jego przeniesienie do Niżnego – Ilustracja 14: Nabrzeże Syberyjskie wiosną (str. 30) – Znaczenie targu w polityce państwa (str. 31) – Dotyczące tego przesłanki komunikacyjno-geograficzne – Ilustracja 15: Budynek główny w czasie wiosennego stanu wód – Ilustracja 16: Widok na spichlerze w obrębie Kanału Betancourts w czasie wiosennego stanu wód (str. 32) – Oddziaływanie gospodarcze targu na obszar środkowej Wołgi – Różnorodny przemysł domowy – Zaniedbanie Wołgi ze strony państwa – Rodzaj handlu – Wpływ moralny (psychologiczny?) targów na całą Rosję – Główna linia polityki za cara Mikołaja I i Aleksandra II – Ilustracja 17: Rządowe statki prowadzące agitację na Wołdze (str. 36) – Rozpowszechnienie się prawa rosyjskiego – Ilustracja 18: Pasaż Brazylijski (str. 39)

 

 

IV. Ilustracja tytułowa: Nabrzeże Syberyjskie 44

Rozdział 3: Towar detaliczny jako filar targów 43-70

Ilustracja 19: Wyładunek z barki na Oce 1924 (str. 45) – Teoretyczne punkty widzenia – Materiał do pracy – Targi jako narzędzie gromadzenia i dystrybucji towarów – Wpływy zewnętrzne

 

I

 

Herbata jako artykuł wiodący (str. 47) – Ilustracja 20: Załadunek zboża na Wołdze 1918 (str.

48) – Hurtownicy na prowincji – Przeszkody na drodze rozwoju handlu herbatą – Pakowanie –

Pochodzenie – Podróż lądem – Herbata przewożona w karawanach – Sortowanie i ważenie –

Kolej syberyjska – Śmiertelny cios w handel w Niżnym – Rosyjska Flota Ochotnicza – Obroty

handlu herbatą w Niżnym – Wpływy z zewnątrz wypierające herbatę z Niżnego – Handel

herbatą w Moskwie – Podział i dystrybucja w punktach nabrzeżnych – Ilustracja 21: Widok na

Grebnowę* /Grebnewsand? – tutaj nie mam pewności, czy chodzi o nazwę obszaru/ 1887 (str.

50) – Żelazo z (na?) Uralu (str. 51) – Transport wodny – Organizacja handlowa Stroganowa –

Na mieliźnie Grebnew /?/ – Władza handlarzy żelazem – Przemysłowcy opuszczają

Grebnewsand /?/ – Zacofanie hut na Uralu – Szkic na mapie: Obszar środkowej Wołgi, Oki i

Kamy (str. 53) – Rabunkowa gospodarka w lesie – Lokalizacja huty w stosunku do kolei i

dróg wodnych – Przyczyny wyparcia żelaza uralskiego z Niżnego – Konkurencja wewnątrz

Rosji – Zaawansowana organizacja finansowa – Przewaga technologiczna Rosji Południowej i

Polski – Syndykalizacja w handlu żelazem – Syndykat Prodameta – Zaniedbanie żeglugi

rzecznej

 

II

 

Ubiór czworonogów (str. 56) – Wełna owcza – Pochodzenie i zbyt towaru – Znaczenie obszaru Wołgi jako odbiorcy – Przemysł domowy – Dwa rynki wełny – Rosyjskie chusty i towary filcowe – Przemysłowy wyrób chust – Jego obszary zbytu – Ilustracja 22: Zboże dla kolonii niemieckiej 1922 (str. 59) Mechanizacja – Odwrót od Niżnego – Żydzi w handlu chustami – Przemysł wyrobów filcowych (str. 61) – Produkcja w przemyśle domowym – Wielkie znaczenie dla Niżnego – Surowa wełna, sierść krowia i końska (str. 62) – Pochodzenie – Inwestycje kolejowe otwierają nowe obszary produkcji – Zagraniczni kupcy skupujący wełnę – Skóry surowe i wygarbowane – Zakres dowozu – Dystrybucja po obszarach przetwórstwa – Skóry po obróbce – Futra owcze – Wyroby futrzarskie (str. 63)

 

III

 

Towary bawełniane (str. 65) – Niżnyj nie jest rynkiem bawełny – Punkt tranzytowy wełny azjatyckiej – Towary bawełniane jako wiodący artykuł na rynku – Dziesięć procent łącznego zapotrzebowania Rosji w rynku – Handlarze i fabrykanci – Moskwa i Iwanowo-Wosniesiensk – Usiłowania fabrykantów moskiewskich mające na celu wyemancypowanie się z Niżnego – Kupcy z Syberii – Powody dla ich utrzymywania – Kupcy z obszaru Wołgi – Ilustracja 23: Holowniki (str. 69) Rozmnożenie się drobnych kupców – Żydzi w handlu rękodzielniczym – Znaczenie obszaru Wołgi

 

 

 

V. Ilustracja tytułowa: Zniszczenie targu do 1921 72

Rozdział 4: Wpływ wojny światowej na targ 73-84

Ilustracja 24: Dowóz zboża (str. 73) – Opadająca krzywa targu – Przyczyny – Wpływ kontaktów z zagranicą – Brak poważnego oporu – Zaniedbanie systemu rzeki Wołgi – Kontrasty społeczne – Powstanie 1910/14 – Wybuch Wojny Światowej (str. 74)

I

 

Skutki mobilizacji – Perspektywy targów w 1914 roku – Niżnyj bardziej elastyczny od Moskwy – Różnorodne oddziaływania na poszczególne rodzaje towarów – Ilustracja 25 i 26: Na zniszczonym targu (str. 76, 77) – Towary rękodzielnicze – Skóry cielęce – Rynek wełny – Skóra garbowana – Futra owcze – Płótno z konopia – Umocnienie się cen 1914 – Wpływ zajęcia Polski przez wojska niemieckie – Targi 1915/1916 – Płynność pieniądza – Początek procesu upaństwowienia – Nowi właściciele towarów – Nowi kupcy (str. 79)

 

II

 

Czy targ w ogóle jest potrzebny? – Powody, dla których kupcy trwają przy targach – Skutki ewakuacji obszarów na zachodzie – Tylko bardzo duże firmy mogą być nieobecne – Rozkład rynku w wyniku rozwiązania dotychczasowej organizacji handlu – Zniknięcie poszczególnych towarów z rynku – Handel skórami cielęcymi (str. 82) – Zmiany w branży skórzanej – Komitety zajmujące się skórą wykorzystywaną na wojnie /na potrzeby wojny?/ – Handel futrami 1914 (str. 83) – Wypoczynek /przerwa?/ 1915 – Stworzenie rynku wewnętrznego 1915/16 – Brak siły roboczej – Płynność pieniądza – Usiłowania emancypacyjne Lipskiego Rynku Towarów Skórzanych – Początek Rewolucji 1917 – Streszczenie – Wojna wykazała ponownie znaczenie targów mające swoje korzenie w czasach dawnej Rosji – Społeczne i strategiczne znaczenie systemu rzeki Wołgi

 

VI. Ilustracja tytułowa: A. J. Rykow 86

Rozdział 5: Niżny pod władzą sowiecką 87-124

Ilustracja 27: Front targowy nad Oką (str. 87) Konteksty historyczne – Rozwiązanie armii carskiej – Nieustępliwość demokracji rosyjskiej wobec Niemiec – Strach przed bolszewikami – Rosja pod przywództwem francuskim – Lenin uwalnia Rosję od zagranicy – Od gospodarki wojennej do komunizmu wojennego – Bolszewicy są międzynarodowymi bojownikami klasowymi – Znaczenie ich zwycięstwa dla socjalizmu – O zwycięstwie dla socjalizmu – Od komunizmu wojennego do Nowej Polityki Ekonomicznej – Bolszewicy są przekonanymi socjalistami – Nie „nacjonalizm”, lecz „orientacja propaństwowa” – Związek Sowiecki jako narzędzie socjalizmu – Porównanie: ecclesia militans /Kościół walczący/ – Perspektywy zagranicznego kupca – Niewielkie widoki na upadek bolszewizmu

 

I

 

Wojna domowa (1917-1922) – Zniszczenie targów – Targ jako główne miejsce etapowe – Targ jako miejscu handlu zbożem – Ilustracja 28: Małyszew nadzoruje prymitywny sposób przesiewania zboża (str. 92) – Ilustracja 29: Małyszew we wnętrzu jednej ze swoich barek handlowych (str. 93) – Pływający rynek Małyszewa – Chłopi i miasta

 

 

 

VII. Ilustracja tytułowa: Zatknięcie flagi w dniu 1-go sierpnia 1923 roku 95

 

II

 

Pod rządami Nowej Polityki Ekonomicznej (1922/23) – Ilustracja 30: Twórcy targów 1932 – Odbudowa targów – Współdziałanie Salaskina – Komitet targowy – Komisarz państwowy – Ulgi – Handel zagraniczny – Azjaci – Persowie – Targi z 1922 roku – Ilustracja 31: Wycieczka administracji guberni (str. 103) – Uczestnictwo – Dowóz towarów 1923 – Ilustracja 32: Magazyn główny Nabrzeża Syberyjskiego 1924 – Postępy – Skutki wojny – Polityka na targu – Porównanie państwa liberalnego z państwem socjalistycznym w zakresie gospodarki – Przedsiębiorca prywatny jako wróg państwa – Znaczenie przemysłu domowego – Balzer i Kukus – Państwo i handel ukryty /podziemny?/ – Kryzys w łonie Najwyższej Rady Gospodarki Ludowej – Kryzys w łonie partii rządzącej – Dzierżyński przeciwny łapówkom – Bachanalia w Moskwie – Nienawiść klasowa jako ratunek dla państwa – Krytyka obywateli – Nie upadek, lecz oczyszczenie aparatu – Spółdzielnie jako ratunek dla państwa

 

III

 

Ilustracja 33: Obręcze /?/ na Nabrzeżu Syberyjskim (str. 106) – Nieudany targ w 1924 roku – Niekorzystne wpływy – Antyrynkowa propaganda – Nowość w postaci Komisariatu ds. handlu wewnętrznego – Reforma walutowa – Obniżka cen – Mrozy i susza nad Wołgą – Szkodliwe działanie spółdzielni 1923 – Ostre działanie* spółdzielni skierowane przeciwko handlowi prywatnemu 1925 – Straty spółdzielni spowodowane bytnością na targu 1923 – Brak pieniędzy – Ilustracja 34: Pomieszczenie sprzedażowe* Komisariatu wojennego (str. 108) – Ilustracja 35: Wystawa wzorcowa kantoru handlowego Gostorg (str. 109) – Powszechny głód towarów – Agitacja trustów przemysłowych – Sabotaż targów ze strony syndykatów – Brak tekstyliów na rynku – Anarchia w przemyśle sowieckim – „Zależności chciane przez Boga” – Ostra polemika – Problem polityczno-społeczny największej wagi dla polityki państwa – Ingerencja związków zawodowych – Uzasadnienie postawy trustów – Wzmocnienie elementu obywatelskiego przez filie trustów – Ilustracja 36: Widok na salę giełdy towarowej 1924 (str. 114) – Obraz zewnętrzny targów – Cecha szczególna rynku – Brak transakcji specjalnych – Perska „giełda wstępna” – Sklepy spółdzielcze – Ilustracja 37, 39, 40: Sklepy uniwersalne (str. 116, 117) – Ilustracja 38: Handel państwowy w Bucharze (str. 116) – Brak towarów handlowych – Przedsiębiorcy prywatni – Ilustracja 41: Średni wydawca w przemyśle domowym – Ilustracja 42: Podmiot prowadzący drobny skup – Małyszew przeciwko bezsensownemu uciskowi przedsiębiorców prywatnych – Wizyta na trzech targach* sowieckich – Znaczenie polityczne – Rosyjsko-Orientalna Izba Handlowa – Mieszane spółki rosyjsko-perskie – Rosja i Anglia w Persji – Ilustracja 43: W odwiedzinach u perskiego kupca hurtownika (str. 123) – Przyjęcie Persów – Znowu brak towarów – Ekonomiczny brak znaczenia targów 1924 – Mimo to nadal centralny ośrodek Rosji – Rząd sowiecki na rozdrożu

 

VII. Ilustracja tytułowa: Przyszłość państwa sowieckiego 126

Rozdział 6: Parę wniosków 127-138

Ilustracja 44: A. N. Murałow (str. 127) – Obydwie kwestie główne dotyczące rynku – Stanowisko Lenina do chłopa i do rewolucji światowej – Ilustracja 45: Dwóch filozofów (str.129) – Państwo sowieckie i Trzecia Międzynarodówka – Zakończona rosyjsko-bolszewicka faza rewolucji światowej 1924 – Reminiscencje z getta i więzienia karnego /Zuchthaus – coś na kształt domu, ośrodka korekcyjnego o rygorze więziennym/ – Komunizm i polityka państwowa – F.A. Rotstein – Ochrona dla przemysłu domowego – Stanowisko urzędowe – Ilustracja 46: Wielka elektrownia Balachna (str. 135) – Stary targ jest martwy! – Wielka przyszłość na gruncie spółdzielczym – Tego warunek: solidne podstawy prawne.

  3 komentarze do “Kim był Zelman Wolfowicz, a kim Georg Cleinow”

Przepraszamy, zamieszczanie komentarzy jest chwilowo niemożliwe.