O prawdzie, nędzy i łamaniu konwencji

Nie mogę przestać myśleć o tym poniedziałkowym spektaklu, o tym Łysiaku i Zelniku i zastanawiam się czy ludzie są tak dalece skrzywieni emocjonalnie, żeby takie plewy brać za coś wartościowego. Myślę, że lata całe żenującego ubóstwa treści w jakim żyliśmy wszyscy, plus aspiracje do okoliczności uważanych za właściwe, a będących w rzeczywistości odpadami, stworzyły przedziwny duchowy konglomerat, który bulgoce niczym gnojówka podgrzewana od dołu i czasem eksploduje. Postaram się teraz rzecz całą wyjaśnić praktycznie. Jeśli Polak za komuny wiedział, że z jego życiem jest coś nie tak, to poszukiwał jakichś odniesień do lepszego świata. Jakichś widomych znaków, że gdzieś istnieje inne życie, a jego emanacje podbudują mu samopoczucie i podniosą jego znaczenie w oczach bliźnich. Cóż to były za emanacje? No, sami wiecie – puszki po zagranicznym piwie i pudełka po zagranicznych papierosach. Kiedy komuna się skończyła, wszystkie te skarby poszły w kąt, bo okazało się, że co innego jest ważne. Te nowe emanacje jednak były takimi samymi śmieciami, jak puszki po piwie, ale ludzie wierzyli, że one są autentyczne. Podobnie jak z przedmiotami uważanymi za luksusowe było z treścią i ideami. Cały rynek tak zwanej niezależnej literatury, kolportowanej w podziemiu, nadaje się dziś do śmieci. Ludzie powoli, w enklawach takich jak nasza, przekonują się, że jeśli sami czegoś nie zrobią dobrze, to tego po prostu nie będzie. Charyzmaty zaś i uwierzytelnienia mogą przyjść tylko od tych, którzy naprawdę w nas wierzą i naprawdę nas popierają, nie zaś gdzieś z daleka, z miejsca gdzie produkuje się kolorowe puszki i dłuższe nieco papierosy. Konstatacja ta nachodzi ludzi zwykle zbyt późno i kiedy uświadomią oni sobie, że taka jest niestety prawda, wpadają w panikę i zaczynają szukać czegoś co w istotny sposób wpłynie na ich percepcję i nie będzie w dodatku degradujące. To jest, jeśli człowiek oszukiwał się przez całe życie, w zasadzie niemożliwe, a na pewno bardzo trudne. Stąd taka uporczywa chęć obrony śmieci i fałszywych bożków. Rozmaici spryciarze doskonale zdają sobie sprawę z tego mechanizmu i dlatego produkowane przez siebie znaki i manipulacje opierają o coś, co ma znamiona wartości bezwzględnej i nie podlegającej dyskusji. Po to, by ludzie pogubieni i smutni, mogli łatwo odnaleźć drogę do prawdy. I tak jest z Łysiakiem. Jeśli ktoś chce przeżyć autentyczne wzruszenie, musi odkryć, że jego sztuka pod tytułem „Cena” to tak naprawdę nawiązanie do ostatniej wieczerzy i do stałej obecności Judasza w naszym życiu. Łał! Co za niezwykłe spostrzeżenie i jak wiele ułatwiające….Ja niestety nie mogę się otrząsnąć po obejrzeniu tej nędzy i dochodzę do wniosku, że największym triumfem onych jest wdrukowanie ludziom do głów, że prawda musi być nędzna. A nie dość, że nędzna to jeszcze łatwo rozpoznawalna. Wiara w to jest powszechna, podobnie jak wiara w to, że dyrdymały pisane na kolanie nawiązujące do wątków ewangelicznych muszą poruszać serca, umysły i łączyć jeśli nie pokolenia całe, to przynajmniej sąsiadów z jednej klatki schodowej. To było dobrze widać wczoraj w linku, który umieścił tu kolega onyx. Na profilu twiterowym pani Paczuskiej gromada ludzi z drżeniem serca dzieliła się swoimi emocjami związanymi ze sztuką Waldemara Łysiaka.

Proszę Państwa, sprawy są o wiele bardziej skomplikowane, a używanie i nadużywanie wątków biblijnych w sztuce, szczególnie tej oddalonej od Kościoła świadczy jedynie o nieczystych intencjach. Im bardziej ponadczasowym i „biblijnym” próbuje autor uczynić swe dzieło, tym jest to bardziej podejrzane i wcale niepiękne. Zdawało mi się, że są to sprawy oczywiste, ale jednak nie. Jesteśmy w emocjonalnym buszu i polujemy w nim na krety workowate za pomocą bumerangu i zaostrzonego patyka. Znaki, których używamy poza sferą sakralną, nie mają żadnego autonomicznego znaczenia, są jedynie próbą podniesienia samooceny w oparciu o koncepcje przypisane z istoty świętości. Im głupiej i bardziej beznadziejnie wygląda nasze życie tym większy pęd do tego, by nadać mu znamiona świętości. Nie niezwykłości nawet, ale świętości. I to jest zauważalna wszędzie. W zasadzie w literaturze nie ma już miejsca na prosty opis czynności nie będących rytuałem, albo kopulacją. Może jeszcze mordobicie wchodzi w grę. Wszelka inna aktywność została wyeliminowana. I tak obserwator i konsument treści miota się od udawanej świętości do zmanipulowanego i nieautentycznego grzechu mieszając jedno z drugim i szukając odpowiedzi na tak zwane pytania egzystencjalne. Dawno, dawno temu, jeszcze w salonie24 doradzałem ludziom przeżywającym takie stany, żeby nauczyli się rysować kotka. To bardzo pomaga i prostuje drogi. Takie zwyczajne, proste narysowanie kotka na kartce. Nie oglądanie moralnych dylematów Łysiaka. Skoro to, co tworzymy poza sferą sakralną nie ma znaczenia, a my sami buntujemy się przeciwko obecności sacrum w naszym życiu, to znaczy, że nie tworzymy żadnej autonomicznej cywilizacji. To jest czytelne i proste jak włos Mongoła. I być może o to właśnie chodzi, żebyśmy próbowali w sposób krępujący i nędzny adaptować na własne potrzeby Ewangelię, defasonując ją jednocześnie jakimiś filozofiami kolportowanymi przez indywidua podejrzane i wrogo nastawione. Konglomerat taki daje bowiem wielu z nas poczucie bezpieczeństwa, a może nawet i spełnienia. Na pewno zaś utwierdza w przekonaniu, że z ich życiem i ich postępkami wszystko jest w porządku. Ja tu nie mam zamiaru poddawać ocenie niczyjej moralności, a jedynie estetyczne fascynacje. Te bowiem są przedmiotem moich zainteresowań istotnych, albowiem z nich czerpię dochody. Nie mogę więc, będąc w takich okolicznościach, zostawiać bez komentarza publikowanej masowo nędzy, której konsekwencją jest deprawacja estetyczna wielkich mas ludzi. To psuje rynek i psuje interes. Jeśli w dodatku za tymi projekcjami stoją pieniądze państwowe, albo pieniądze wielkich koncernów, mam wręcz obowiązek przeciwstawiać się tym trendom. Tak być nie może. To znaczy urzędnik nie może decydować o tym co na rynku treści jest wartościowe, a co nie. Może o tym decydować człowiek, który na tym rynku jest stale i odnosi sukcesy mimo trudności i uporczywego zamilczania. Tak sądzę i zdania nie zmienię. Doszliśmy teraz do bardzo ważnego momentu w tak zwanej polityce kulturalnej państwa – ona jest niemożliwa bez rynku. Niemożliwa, albowiem z istoty jest niewiarygodna. A skoro jest niewiarygodna to jest także degradująca dla twórców i publiczności. Stawia ich na poziomie Aborygenów polujących na te workowate krety. O tym, że polityka kulturalna państwa jest niemożliwa bez rynku wiedzieli politycy III republiki, którzy mieli zamiary i narzędzia poważne. Nasi nie rozumieją nawet co to jest rynek. A zrozumienia tych spraw nie ułatwia im akademia, której zdaje się, że wystarczy przejąć budżet i wydać katalog albo napisać recenzję i sprawa jest załatwiona. Otóż nie. Musimy zacząć od zdefiniowania sukcesu, a ten definiuje się prosto – efekty polityki kulturalnej państwa muszą być zauważane za granicą. I teraz doprecyzujmy – nie chodzi nam o uwagę środowisk reprezentowanych przez Andę Rottenberg, bo te mamy w dupie i to one stoją za systemową nędzą i jumą państwowych pieniędzy. Interesuje nas publiczność, a jeśli, jak mówią, takiej nie ma, bo wszyscy są sformatowani, sukces musi być zdefiniowany jako wychowanie dla siebie publiczności w krajach obcych. Zrobili to kiedyś Czesi wychowując sobie w Polsce grono miłośników czeskiej prozy, zaangażowali do tego przedsięwzięcia dziennikarzy gazowni i wskazali tym samym skuteczną metodę. Czy polityka kulturalna państwa zmierza w tym kierunku? Nie. Ona zmierza w całkiem gdzie indziej. Oto zaproszono do Torunia, jakąś amerykańską satanistkę, która za pieniądze ministerstwa robi taki happening, że siedzi przy stole i gapi się w oczy przypadkowym ludziom, a oni coś w tym czasie przeżywają. To jest festiwal indywidualnych deficytów, to jest uliczny striptiz połączony z pokazywanie blizn wojennych i na to zgody być nie może, a jednak jest. Cóż owa zgoda oznacza? No to, że poza złodziejstwem nie ma w Polsce żadnej koncepcji na promowanie zjawisk kulturalnych. Promowanie – mówię wyraźnie, nie politykę, bo o polityce to panowie z ministerstwa nie mogą nawet śnić. Na tym kończę, bo hałas z łazienki dobiega straszliwy, skuwają posadzkę. Po południu wrzucę do sklepu trzy nowe książki.

Zapraszam na portal www.prawygornyrog.pl