Pisarze i poeci z rozdzielnika

Nie znajduję ani jednego powodu, żeby czytać prozę Marii Nurowskiej, jednak jej ostatnie występy spowodowały, że zajrzałem do wiki, żeby sprawdzić co tam jest w tej biografii. Trzeba przyznać, że jest ona dość skromna, ale najważniejsze charyzmaty wybite są boldem: dziadek arystokrata, ojciec legionista, a matka w AK. Sama bohaterka wczorajszych newsów urodziła się na jakimś zadupiu pod Augustowem i trudno dociec jakimi drogami jej ojciec, który pewnie też stamtąd pochodzi, trafił do legionów. No, ale nie takie rzeczy się zdarzały, więc nie ma się co czepiać. O Marii Nurowskiej usłyszałem po raz pierwszy w roku 1990, kiedy to kupiłem sobie miesięcznik „Literatura”, bardzo fatalne wydawnictwo, i próbowałem czytać jej powieść pod tytułem „Hiszpańskie oczy”. Nie pamiętam ani jednego szczegółu, poza jakimś mgławicowym wrażeniem, że była to suma aspiracji autorki do lepszego świata i próba wmówienia wszystkim dookoła, że ona z takiego właśnie świata pochodzi. Rok 1990, to była pewna kulminacja. Drukowało się wtedy masę prawdziwych i fikcyjnych tekstów o przeżyciach Polaków na wschodzie. Ludzie lecieli do księgarń i każdą taką brednię przyjmowali jak pismo objawione. No i pani Maria wypłynęła na tej fali. Żadnej wielkiej kariery nie zrobiła, jak pamiętamy, ale była przez cały czas obecna w życiu, jakby to rzec, literackim. To znaczy, w wymiarze praktycznym, że co jakiś czas pokazywano ją w telewizji i ona coś tam pierniczyła, przeważnie bez sensu.

Postawa Marii Nurowskiej każe się nam zastanowić po co w ogóle są pisarze, a także związki pisarzy. W Polsce mamy chyba dwa, o ile dobrze rozpoznaję sytuację. To znaczy ZLP i SPP. W mojej ocenie obydwie organizacje mają za zadanie zarządzać nieruchomościami, w których mieszczą się ich siedziby oddziałowe i centralne, a władze tych związków co jakiś czas mają, pardon, „dawać głos” na zadany temat. Zajrzałem na strony obydwu organizacji i nie znalazłem tam ani jednego nazwiska autora, który byłby czynny na rynku. Są tam tylko ludzie mediów, pracownicy prowincjonalnych uczelni, którzy wydają jakieś tomiki wierszy i nierozpoznane krawężniki, z organizacji mundurowych. Ci ostatni wychodzą z założenia, jak większość trepów, że cały świat został stworzony po to tylko, by oni mogli odbierać emeryturę i różne gratyfikacje za zasiadanie w gremiach i komisjach. Tak to wygląda i nie chce być inaczej.

Od dawna już widać, że organizacje zrzeszające literatów to fikcja, która nie ma ani jednego punktu stycznego z rynkiem. No może poza tym, że gwiazdy rynkowe też muszą „dawać głos” w sprawach palących i domagających się komentarza. To znaczy przy okazji świąt Bożego Narodzenia, ogłoszenia sondaży prezydenckich, czy w innych jakichś jeszcze momentach.

Zastanowić się wypada, czy ten głos oni dają na rozkaz, czy też może są już tak wyszkoleni, że kłapią paszczą sami z siebie, bez wyraźnych poleceń. Przypuszczam, że ta druga opcja jest bliższa prawdy, a przekonała mnie o tym Maria Nurowska właśnie, która powiedziała, że wolała Polskę pod okupacją rosyjską, bo była wtedy biedniejsza co prawda, ale za to ubogacona duchowo. Powiem wprost – spośród plag dotykających ziemię i rodzaj ludzki wymieniłem tu już organistów nie posiadających słuchu i kokieteryjnych mężczyzn. Możemy teraz do tego dodać jeszcze aspirujące staruszki, przekonane o tym, że mają talent. Nie wiem dlaczego tak jest, ale manifestacja aspiracji zawsze łączy się z kłamstwem. Dla wszystkich bowiem jest jasne, że Maria Nurowska nie ma pojęcia co to jest prawdziwa bieda, a to jej ubogacenie duchowe wiąże się po prostu w powtórzeniem kilku zalegendowanych komunałów, dotyczących życia w komunizmie i relacji pomiędzy aparatem organizującym tak zwaną kulturę a widzem. Celowo piszę – aparatem tworzącym kulturę, bo to był aparat. Wszyscy wiemy, że „Dziady” Dejmka to nie była żadna manifestacja niezależności, sprawa jest stara, przebrzmiała i roztrząsanie jej dzisiaj nie ma sensu. Wszystko o czym mówi Nurowska to są fetysze, podobne do tych nowych, ekologicznych, tyle że stare i zetlałe. Powołują się na nie beneficjenci systemu próbujący uchodzić za niezależnych myślicieli i mentorów od kultury. To się odradza w kolejnych pokoleniach, ale problem jest taki, że bez państwowego finansowania nie ma szans na przeżycie. Dlatego właśnie rzuca się to towarzycho łapczywie na te struktury organizacyjne, na te niby stowarzyszenia pisarskie, gdzie siedzą ludzie nie mający o pisaniu zielonego pojęcia. Powstaje dzięki temu rzeczywistość roztrojona, bo nawet nie rozdwojona, z którą czytelnik nie radzi sobie w ogóle. Ludzie prostoduszni i naiwni wierzą bowiem, że autorzy, to taka grupa, wybrańców żyjąca w zgodzie i jakiejś tam komitywie, która dla dobra i uciechy czytelnika wymyśla jakieś ciekawe historie. Nikt nie kojarzy działalności literackiej z propagandą państwową ani też z propagandą antypaństwową, bo i tym się przecież czynni w Polsce pisarze zajmują. Oni jednak mają pozycję wyjątkowo uprzywilejowaną, bo tak się sprawy mają, że państwo nasze musi dbać o swoich wrogów ideologicznych, hołubić ich i dopieszczać różnymi dotacjami. I nie ma mowy, żeby ktokolwiek zagroził ich pozycji, bo podniesie się na całą Polskę wrzask, że opresyjni siepacze PiS krępują wolne słowo. Można co najwyżej z takiej Nurowskiej trochę poszydzić, ale już stwierdzić wprost, że to jest istota wystrugana z kolby od kałasza, której brak talentu, to nie. Nigdy nie zrozumiem, dlaczego organizacja taka jak PiS odpuszcza sobie te związki literatów i po prostu ich nie przejmie, obsadzając swoimi ludźmi. To naprawdę nie jest trudne. Zamiast tego wypuszcza się na masowe połowy wyborców z pomocą kapitana żeglugi śródlądowej Zenka Martyniuka. Okay, to ma sens, ale nie zmienia faktu, że w wiadomościach polemizują z Nurowską, zamiast postawić ją do kąta i skazać na ostracyzm. Traktowanie serio autorki tak słabej, to jest nobilitacja całkiem nie zasłużona. No, ale widocznie taka jest polityka kulturalna obecnego rządu. Być może pani Nurowska to jakaś dawna znajoma ministra Glińskiego? Któż to może wiedzieć? Jasne jest tylko to, że nie ma mowy, by wyraźnie odciąć się od takich „tfurcuf” i oni będą co jakiś czas dawać o sobie znać. Podkreślając rzecz jasna walory własne i walory swojej twórczości, czyli robiąc sobie reklamę za zupełną darmochę. To z kolei każe nam zastanowić się, dlaczego ten system naczyń połączonych, a że są to naczynia połączone, przecież widać, musi funkcjonować? Ja nie rozumiem dlaczego. Może Wy znajdziecie odpowiedź na to pytanie.