Promocja uzależnień afektywnych

Wczorajszy tekst o sporcie podsunął mi myśl taką, wszystko z czym mamy dziś do czynienia na wizji jest promocją uzależnień afektywnych. Ludzie, którzy komentują sport, w istocie tego nie czynią, a opowiadają o psychologi i emocjach zawodników i zawodniczek. O jakichś ich przygodach gadają półgębkiem, albo chwalą się o czym, rozmawiali z jakimś sławnym mistrzem. Sportu w rozumieniu takim, do jakiego chce nas tu przekonać valser tam nie ma. Są to ludzie, którzy się na sporcie nie znają i w zasadzie sport im przeszkadza. Gdyby nie to, że wielu ludzi interesuje się sportem, i to gwarantuje publiczność oni by nawet w kierunku boiska nie spojrzeli.

Nie dało się słuchać komentarzy w studio, w czasie mistrzostw świata, a ja tylko czekałem, aż któryś coś powie o synach Albionu. I rzeczywiście jeden z tych matołów, co sobie stylizują głosy, żeby komentowanie banalnego meczu było bardziej dramatyczne powiedział w pewnym momencie – synowie Albionu coś tam, coś tam…Niepojęte. Tyle razy było to wyszydzane i nic. Dalej wraca. Rzekome upoetyzowanie sportu ma zasłonić prosty fakt – oni nie wiedzą na czym polega praca trenera i zawodnika, być może nie wiedzą tego sami trenerzy. Natomiast pełną wiedzę na ten temat posiadają sędziowie, albowiem od nich w istocie zależy jaki będzie wynik meczu na boisku piłkarskim. I proszę zwrócić uwagę, że sędziowie, wyjąwszy Listkiewicza, to jest ta grupa w sporcie, którą komentatorzy interesują się najmniej lub wcale. Casus Marciniaka niewiele zmienia. Dyskusja z sędzią bowiem, wyjąwszy Listkiewicza, zakrzywiłaby się bowiem w kierunkach, o których żaden sportowy komentator nie ma pojęcia i nie byłby w stanie on jej kontynuować, o ile sędzia zechciałby mówić o tym, jak postrzega swoją pracę. Tak sądzę, choć mogę się mylić, albowiem nie należę do świata sportu.

Czy taka postawa komentatorów jest wynikiem przypadku? Wszyscy się tu zgadzamy, że raczej nie. Jest to pewna metoda, która ma zagwarantować grupie osób, markujących zainteresowanie sportem stałą obecność na wizji. Komentatorzy sportowi zaczynają powoli, a nieraz całkiem szybko, omawiać sprawy od sportu bardzo odległe. Sam zaś sport służy im tylko jako pretekst do zaistnienia wśród ludzi zajmujących się polityką, poppolityką i innymi fragmentami życia publicznego. To są delikatne podmiany, które są widoczne gołym okiem, ale nikt o nich nie mówi, w zasadzie nie wiadomo dlaczego.

Podobne przesunięcia widoczne są w innych segmentach masowej propagandy. I trudno doprawdy przypuścić, by nie było w tym jakiegoś celowego działania. W zasadzie premedytacji. Wczoraj oglądałem film na Netflixie, w którym starsi już mocno państwo uprawiali seks. To nie było tak bardzo dziwne, ale ta pani zaczęła w pewnym momencie podduszać swojego partnera. Zważywszy na nędzną, wtórną i przewidywalną intrygę tego serialu, który ciągnie się przez kilka sezonów, przypuszczam, choć pewnie wiele osób w to nie uwierzy, że cały ten gniot jest zrobiony wyłącznie po to, by pokazywać takie rzeczy. Wiadomo zaś, że jak się już raz zacznie coś pokazywać odwrotu od tego nie ma. Obscena i patologia triumfują, bo są uzależniające. Dokładnie tak samo jak narkotyki. Rozmawiałem kilka razy z terapeutami, którzy pracowali z narkomanami. Problem w zasadzie polega na tym, żeby im znaleźć inne, bezpieczniejsze uzależnienie. Wielu zaczyna biegać wyczynowo i staje się ekspertami od sportu. Wielu przeżywa nawrócenie i zaczyna uprawiać ortodoksję taką, że się o niej nie śniło wszystkim obecnym tu tradsom. Wymiar tych przełożeń jest jednak bardzo czytelny. To jest ucieczka przed diabłem, który ciągle ma nad tymi ludźmi władzę. Oni zaś sądzą – mogę się mylić – że uwolnią się od niego poprzez narzucanie swoich zasad i swojej władzy innym. To niestety nie jest takie łatwe. Być może na tym polega właśnie mechanizm pokusy – otwierają się jakieś drzwi, za którym wszystko aż lśni od czystości i szlachetności. Wystarczy tylko wysiłek, który – nie szydzę tutaj – nie jest mały. Podobnie jak niemałe jest ryzyko, które podejmują ci ludzie. To wszystko jest naprawdę, serio i wiąże się z różnymi zagrożeniami i poważnymi wyborami. Kłopot w tym, że chodzi tam o to, by zachować moce, które towarzyszyły takiemu człowiekowi w czasie kiedy był po tamtej stronie, ale zmienić jedynie pozory. Z tym, że pozory to nie jest bynajmniej coś lekkiego, tak jak nielekkie jest zaprzedanie się złu.

Ktoś może powiedzieć, że mieszam porządki, bo zaczynam o sporcie, potem przechodzę do głupich filmów, żeby na koniec zajmować się ludzkim nieszczęściem. No, ale tu chodzi o wyłącznie o ludzkie nieszczęście. O byłych piłkarzy alkoholików i tych całkiem współczesnych, którzy mają coś tam za uszami, o scenariusze pokazujące uwikłania całkowicie fikcyjne, które są promocją tych uwikłań i o cyrografy prawdziwe. To jest jedno nieszczęście. Metodyka zaś omawiania tych spraw nie jest w istocie metodyką, ale próbą ukrycia ich rzeczywistych podobieństw. Każdy kto kiedyś studiował tak zwane nauki humanistyczne zauważył zapewne w jaki sposób traktują siebie nawzajem specjaliści z różnych dziedzin humanistyki. Udają, że nic nie rozumieją z metodologii, jaką posługuje się ich kolega, uśmiechają się uprzejmie i usiłują ukryć łączącą ich nędzę. I czynią to za pomocą tak zwanej specjalizacji. Ich kłopot polega na tym, że nie zajmują się kolportażem znaczeń całkowicie i powszechnie nieważnych. Tyle, że fakt ten nie może zostać ujawniony. Podobnie jak nie może zostać ujawniony fikcyjny charakter tej kolportowanej wiedzy i fikcyjny charakter specjalizacji, która polega na tym, by odrywać przedmiot badań od wszelkich istotnych kontekstów i od przedmiotów badań sklasyfikowanych jako inna dziedzina.

Co innego Netflix i komentatorzy sportowi. To są kanały komunikacji doinwestowane i ważne, albowiem w nich tkwi pułapka. Tam można łączyć wszystko ze wszystkim i szafa gra. Nie ma już filmów o miłości, są jedynie obrazy promujące uzależnienia afektywne. Tak samo jak sportowcy są od tego, by opowiadać o swoich uzależnieniach i upadkach. W dodatku wszystko to posegmentowane jest tak, by każdy – stary i młody – zaczął się zastanawiać czy to podduszanie to nie jest czasem rzecz warta zastanowienia.

Oglądałem jeszcze jeden film ostatnio. Nosił on tytuł Szklana cebula i był kolejną częścią obrazu znanego jako Na noże. Oba te filmy to slapstickowe komedie, które łączy postać detektywa o nazwisko Benoit Blanc. Gra go Daniel Craig, a jego sznyt polega na tym, że jest to detektyw staromodny, ktoś w typie Herkulesa Poirot, ale fizycznie nieco bardziej akceptowalny. Tyle, że monsieur Blanc nie jest detektywem staromodnym. On jest projekcją scenarzysty na ten temat. Gość wygłasza jakieś „staromodne” kwestie, które w tłumaczeniu na polski są po prostu horrendalne. No, ale nie o to chodzi. Pierwsza część filmu została zrobiona po to, by pokazać uchodźców z jak najlepszej strony, a z drugą jest tylko gorzej. Intrygi w zasadzie nie ma, są tylko postacie, bardzo wyraziste, które mają ukryć jej brak. No i dekoracje robione z rozmachem, a hierarchia wartości, na szczycie której znajduje się Mona Lisa. Ona bowiem też występuje w tym filmie. Całość jest nieistotna, albowiem wyprodukowano to dzieło dla jednej tylko sceny – żeby pokazać, że Craig i Hugh Grant mieszkają razem, jak mąż z żoną. I tyle. Ktoś może parsknąć śmiechem i powiedzieć, że chyba oszalałem. Tyle zachodu, pieniędzy i organizacji tylko po to, żeby pokazać dwóch starych pedałów? Tak właśnie. Wszyscy bowiem dobrze wiedzą, że promocja uzależnień afektywnych inaczej nie działa. Nie można tego lansować wprost, bo normalni ludzie nie duszą się nawzajem w czasie seksu. Jeśli komuś wpada taki pomysł do głowy, to tylko dlatego, że gdzieś o nim słyszał i ktoś – jakiś humanista zapewne – potwierdził, że jest to zachowanie akceptowalne i w zasadzie normalne. Nie ma odwrotu z tej drogi, tak jak nie da się przekonać narkomana, albo innego ciężkiego grzesznika, który opowiada o swoim nawróceniu, że przede wszystkim warunkiem takowego jest, by przestał o tym mówić. Pan Jezus i liczni święci, byli bowiem kuszeni przez diabła na pustkowiu, kiedy byli sami, bez dekoracji, bez terapeutów, bez dzwoneczków mile brzmiących w uchu. Bez wyzwań także. W obliczu własnych decyzji jedynie i przy zaangażowaniu własnej jedynie woli. Każdy kto próbował rzucić palenie wie o czym mówię. Z pijaństwem jest trochę gorzej, bo alkoholik nie uzależnia się w istocie od wódki, ale od publiczności. Dlatego tak blisko mu do komentatorów sportowych.