Konrad Wallenrod, goła baba i Zawisza Czarny

Do dewastowania emocji i ich stymulowania służą figury wyjęte z kontekstu. Nie wiem jeszcze czy ta formuła działa zawsze, ale ponieważ wczoraj był taki dzień, że sam siebie chciałem zawieźć na SOR, zamiast robić coś pożytecznego oglądałem seriale i od czasu do czasu wychodziłem w ustronne miejsce gdzie w głowie mej rodziły się podobne do powyższej tezy.

Seriale były te co zwykle, ale wczoraj dokonałem pewnego odkrycia, przełączając na czas reklam kanał z M6 na TVN7. Oto w serialach o policjantach wszystko jest sterylne, nowoczesne, a aktorzy są jak dzieci w zespole Arka Noego zilustrowanym przez parodystyczną piosenkę kabaretu Ani Mru Mru – żeby było śmiesznie, ale estetycznie, wszystkie dzieci muszą trochę różnić się fizycznie…I tak jest w filmach. Porucznik, jest rudym potomkiem szkockich imigrantów, ma współpracownika pochodzącego z Kuby, a do tego jeszcze dwie dziewczyny – jedną białą po wielu operacjach plastycznych służących utrzymaniu części twarzy we właściwych miejscach i jedną śniadą w lepszej formie. Do tego prawie dwumetrowy Murzyn i detektyw jak szafa trzydrzwiowa z dostawką. Nie ma takie sprawy, której by nie rozwiązali. Na trupie wyciągniętym spod sieczkarni, znajdą głowę mrówki i dojdą na podstawie jej oględzin, kto jest mordercą. Wszystko zaś odbywać się będzie w warunkach sterylnych i tempie błyskawicznym. Wczoraj jednak coś się popsuło. Laboratoria, nowoczesna technika, komputery, a nagle, jak jeden facet nie chciał czegoś ujawniać to Horaccio Caine, normalnie jak stary gestapowiec, zaczął podgrzewać nad palnikiem gazowym duży widelec z drewnianą rączką. Pomyślałem wtedy, że mój ulubiony serial ma jeszcze jedną funkcję. Ma przekonać młodych adeptów zawodu policjanta, że jeśli wszystko zawodzi, to nie zaszkodzi kopnąć delikwenta w jaja. Przysięgli zrozumieją, bo to przecież groźny dla społeczeństwa przestępca. Najważniejsze, żeby sprawiedliwości stało się zadość i żeby zasady zwyciężyły. No i one zwyciężają, a wszyscy są szczęśliwi, że zło zostało ukarane. Co jest w tym najważniejsze? Żeby zawsze był pod ręką człowiek, który jest poza jakimkolwiek podejrzeniem o nieczystą grę, taki porucznik Caine. On jest figurą wyjętą z kontekstu, on ustala zasady i on wskazuje kogo można, a kogo nie można kopać po jajach. Postaci takie występują nie tylko w serialach, ale także w życiu, gdzie zostały przeniesione wprost z seriali, o czym za chwilę. Teraz przechodzimy do nieśmiertelnego i wiecznie aktualnego wątku gołej baby. Na reklamach przełączyłem na TVN 7, a tam akurat leciał film z 1990 roku pod tytułem „Uznany za niewinnego”. Nie obejrzałem całości, bo w końcu uznałem, że lepiej – skoro już można – położę się spać. No, ale było tak – Harrison Ford ma romans z koleżanką z pracy, która, jako figura stylistyczna, jest najświetniejszym przykładem gołej baby służącej do manipulowania emocjami. Ten film jest nawet niezły i na końcu okazuje się coś innego, ale to sobie już sami dooglądacie. Mamy więc Harrisona, który uważa, że się zakochał i to z wzajemnością. Obiekt jego adoracji spełnia wszystkie standardy marzeń młodocianych o ideale kobiety. Aktorka nazywa się Greta Scacchi, ładnie się ubiera, trzyma prosto i ma dość jasno zarysowane plany wobec kolegów z pracy. Okazuje się jednak, że nie jest tak jak wszyscy, a przede wszystkim sam Harrison Ford, myślą. Pani ta jest uwikłana w jakąś intrygę, ale nas to tu nie będzie interesować. Ona zostaje brutalnie zamordowana. W sposób służący dewastacji emocji nie tylko młodocianych maniaków seksualnych, ale także tych starszych, takich w wieku samego Forda. Mamy więc śmierć od ciosu tępym narzędziem, a wcześniej upozorowany gwałt i tortury połączone ze skrępowaniem całego ciała przemyślnymi więzami. Wszystko po to, by w następnej odsłonie zmienić sytuację i wrobić w to morderstwo samego Forda. Nie jest to dla nas ważne, istotne jest w jaki sposób za pomocą gołej baby załatwia się młodocianego widza. Pamiętajmy, że cały czas mamy do czynienia z aktorką i scenariuszem. Ale pamiętajmy też, że podobne figury występują w życiu realnym. Jeśli ktoś myśli, że podobne aranżacje to wymysł Hollywood i przemysłu rozrywkowego, ten się myli. Podobne historie to tradycja sięgająca antyku, ale w tym antyku, wyraźnie oddzielona od realiów, które – dla nas dziś – pozostają po większej części tajemnicą, w przeciwieństwie do projekcji jakimi raczyli się starożytni w teatrach. Mogę się mylić, ale wydaje mi się, że nie jest możliwe, by ktoś w Atenach Peryklesa przeniósł zachowania i figury z teatru na Agorę. W świecie nowoczesnym, w którym żyjemy, jest inaczej. Te figury notorycznie się pojawiają w tak zwanym zwykłym życiu. I nie jest prawdą, że każdy obszar kulturowy ma własne wyjęte z kontekstów postaci, których zachowania służą do tego, by narkotyzował się nimi tłum młodocianych i starszych histeryków. Większość narkotyzuje się projekcjami z Hollywood i USA w ogóle, ale są miejsca, gdzie żywa jest tradycja lokalna. I tak jest w Polsce. Jak na przykład Maleszka kapował na swoich kumpli, to nie myślał o sobie, że jest nędzną gnidą, ale uważał się za Konrada Wallenroda, któremu nie wyszło. Chciał dobrze, ale niestety opresja okazała się silniejsza. Potem w telewizji opowiadał, że jest ketmanem, a inni sugerowali, że nie tylko ketmanem, ale też tym Wallenrodem właśnie. Nie wiem czy ktoś z badaczy literatury zastanawiał się, skąd się Mickiewiczowi wziął ten Wallenrod, postać sama z siebie ciekawa i tajemnicza, a w mojej ocenie zubożona przez tę niby poetycką wizję. Konrad Wallenrod, wielki mistrz krzyżacki, został najprawdopodobniej otruty podczas wyprawy Anglików na Litwę. Komu przeszkadzał? Rzeczywisty kontekst w jakim występowała ta postać nie jest jednak dla nikogo ciekawy, albowiem istotniejsze są przeżycia duchowe i perypetie postaci literackiej pod takim nazwiskiem występującej. Nie wiem do czego służyły one Mickiewiczowi, być może do jakiejś terapii, wiemy jednak do czego służą różnym niepięknym postaciom typy Maleszka Lesław – do manipulowania emocjami widza siedzącego przed telewizorem, który już nie rozumie, czy to leci serial o policji z Miami, czy może przygody Harrisona Forda z gołą babą, czy jeszcze coś innego. Tak to wszystko jest do siebie podobne. Aha, jeszcze wrócę do metod pracy policji. Film z Fordem jest fajny i ciekawy, szczególnie na tle tego serialu, którym się narkotyzuję, albowiem w nim widzimy lekarza patologa, który badając trochę tylko zdewastowane zwłoki, nie tylko nie potrafi niczego znaleźć, ale jeszcze gubi, tkwiący w denatce krążek dopochwowy. I nie jest to zapijaczony białas, ale jakiś Chińczyk.

Wracajmy do tradycji. Prócz Konrada Wallenroda najczęściej eksploatowaną postacią, wyjętą z kontekstu historycznego, służącą do dewastowania emocji młodzieży, jest Zawisza Czarny. Człowiek zagadkowy, niejednoznaczny i tajemniczy, który – z niezrozumiałych dla mnie powodów – stał się w lokalnej wersji kultury pop wzorem patriotyzmu. Harcerze mówią, że można na nich polegać jak na Zawiszy, a potem śpiewają pieśń smętną, w której znajdują się słowa – każdy laskę krzepko dzierży w dłoni. Pieśń tę napisał dawno temu stryjeczny dziadek Grzegorza Brauna. Dorośli mężczyźni, już bez tych dziwacznych śpiewów, chcą być jak Zawisza i wyruszać na odsiecz bezbronnym i potrzebującym. Tak już bowiem jest, że w wyobraźni masowej, Zawisza nie jest czynnym na dworach europejskich, agentem cesarza Zygmunta, ale całkiem gratisowym obrońcą wdów, sierot i dziewic. I oto wczoraj, przeglądając newsy ujrzałem wręcz kilku Zawiszów gotowych do szarży na przeważające siły wroga. Do południa portale grzały temat tego biednego dziecka ze szpitala na Niekłańskiej, które zostało odłączone od aparatury podtrzymującej życie. Kontekst tego przypadku jest nieznany, ale znane są reakcje. Oto Cejrowski Wojciech, który nie dość, że znany jest z prawego charakteru, to jeszcze wiele przecierpiał za komuny, wezwał wszystkich ludzi dobrej woli, by udali się pod ten szpital i zaprotestowali przeciwko tej zbrodni wraz z nim. Nie wiem czy do tego doszło, bo temat, jak powiadam zniknął, a ja, ani nikt z Was jak przypuszczam, nie zna kontekstów, które towarzyszyły rzeczywistym wypadkom. Widzimy tylko, że w tak dramatycznych przypadkach od razu odzywa się Cejrowski i mówi – dziecko nie jest własnością państwa, ale należy do rodziców. Ja nie wiem, jak to było z tym chłopcem, ale mam pytanie – czyją własnością jest Cejrowski i dlaczego on właśnie, za każdym razem kiedy dzieje się coś dramatycznego, co dotyczy dzieci, musi zabrać głos? Kto go do tego upoważnił i jakie są jego intencje? Kto obsadził Cejrowskiego, dyslektyka opowiadającego nieciekawe historie w roli pisarza, celebryty i moralnego autorytetu? Dlaczego my musimy się męczyć z tym facetem i reagować na jego kabotyńskie w istocie zachowania? Ja tego nie wiem, ale przypuszczam, że człowiek ten, podobnie jak wielu innych pełni funkcję naganiacza. To znaczy on jest tym rozgrywającym, który będąc w tłumie wskazuje ludziom, gdzie mają patrzeć, co widzieć, a także jak owe spostrzeżenia interpretować. Jeśli nie wierzycie, że tak jest poczekajcie, na pierwsze komentarze oburzonych, które się pod tym tekstem pojawią. Korzystając ze swojej funkcji, do której wyznaczył go nie wiadomo kto, Cejrowski robi jeszcze przy okazji promocję swoich książek. Dwa, prawda, w jedynym.

To nie koniec. Są tacy, którzy twórczo łączą produkcje hollywoodzkie z tradycją, czyli z Zawiszą Czarnym. Oto przykład, tak wygląda profil TT partii znanej pod nazwą Konfederacja

https://twitter.com/KONFEDERACJA_/status/1140923264518250496?s=20

Mamy tu ze trzech Zawiszów Czarnych poprzebieranych za postaci z kultowych amerykańskich komiksów i ani jednej gołej baby. Może się jednak zdarzyć, że w miarę, jak będziemy zbliżać się do wyborów, postaci te będą ewoluować i okaże się kto tam jest Zawiszą wyrwanym z kontekstu czyli frajerem, kto Zawiszą Czarnym rzeczywistym, pełniącym podobne funkcje jak ten prawdziwy, a kto Konradem Wallenrodem występującym w tych samych co Zawisza wariantach. Na gołą babę nie liczę, bo ona się tam z pewnością nie pojawi.

Temat politycznego osadzenia fikcyjnych i operetkowych figur, zostawię na razie, ale w najbliższych dniach, jeśli się uda, chciałbym się zająć kwestią bliską poczynaniom Cejrowskiego Wojciecha. To znaczy kreowaniu fikcyjnych postaci, które pokazując się w mediach i opowiadając banały, lansują określone, silnie sprofilowane i wyjęte z kontekstów treści.

Zapraszam na stronę www.prawygornyrog.pl