O pieśniach wojskowych i innych

Jak wszyscy pamiętają najgorszą udręką peerelowskiej telewizji był Festiwal Piosenki Żołnierskiej w Kołobrzegu. Głównie przez postawę wykonawców, który zachowywali się na scenie jak szympans w klatce, solidnie już przegłodzony przez pijanego dozorcę. Ale nie tylko to było nie do zaakceptowania. Wykonawcy wychodzili na scenę z utworami, które zostały napisane specjalnie na tę okazję, czyli na festiwal kołobrzeski, nie było żadnych piosenek rzeczywiście związanych z tradycją wojska polskiego. Mało kto o tym pamięta. Raz chyba, bo ja ten festiwal oglądałem, zdarzyło się, że zaśpiewali „Pąki białych róż”, a wykonawcami byli – jakaś pani w stroju góralskim i gruby facet przebrany za kościuszkowskiego żołnierza. To wszystko. Żadna tradycyjna pieśń żołnierska nigdy tam nie wybrzmiała. Jeśli się mylę, bardzo proszę o poprawienie mnie. Piosenki te miały, nie dający się znieść, współczesny sznyt, nawiązujący – na chama – do ludowych tradycji wojska

I teraz zastanówmy się ile my mamy tych tradycyjnych pieśni żołnierskich. Trzy na krzyż: ułani, białe róże, rozmaryn. I to koniec. Jeśli zaś idzie o czasy dawniejsze, zostaje „Duma rycerska”. I na tym można by zakończyć festiwal polskiej pieśni żołnierskiej. On jednak został reaktywowany, albowiem ludzie uwielbiają festiwale. Za ten w Kołobrzegu ktoś też gotów był płacić, a po dekadach całych tyranii estradowej idiotycznych kabaretów, publiczność kupi wszystko, co kabaretem nie jest. Także festiwal Kurskiego. Nie włączyłem tego nawet i jak zauważyłem komentarze w sieci były nader ostrożne. Przyszły mi jednak w związku z tym festiwalem do głowy różne myśli. Związane z wykonawcami, którzy – jak za dawnych czasów – są ciągle ci sami i ciągle zachowuj się w jeden przewidywalny sposób – manifestują entuzjazm. To się podoba wielu ludziom, szczególnie takim, którzy postrzegają armię, jako czynnik propagandowy. I teraz słowo o propagandzie. Jak wiemy, a może nie, w takim razie przypomnę, tak zwana muzyka irlandzka została wymyślona w zasadzie w całości, w XX wieku, w USA. Utwór „Fields of Athenry” powstał w latach siedemdziesiątych, a uważany jest za pełną tęsknoty piosenkę irlandzkich emigrantów, gnanych głodem wprost do Ameryki. Niedawno, bo nie wiem czy nic się nie zmieniło, był nieformalnym hymnem irlandzkich kibiców. Czy jakaś polska piosenka zyskała tę rangę? Mówię o randze nadanej jej przez publiczność, a nie przez uporczywy lans mediów? Jak zauważyłem, festiwal wojskowy Kurskiego reklamowany był w TV fragmentami utworu z filmu „Jak rozpętałem II wojnę światową”. To jeszcze nie jest najgorsze. Kiedy sobie czasem przeglądam różne fragmenty imprez gdzie grana jest muzyka wojskowa i tradycyjna, odnajduję występy orkiestr wojskowych, z różnych krajów. Niemcy grają marsze z XVIII wieku, bardzo skomplikowane melodycznie i nie do powtórzenia dla nucącego sobie coś pod nosem żołnierza. Brytyjczycy zaś po prostu robią kolejne aranżacje z muzyką z filmu „Ostatni Mohikanin”, która stała się dla ludzi konsumujących tradycyjne i stylizowane aranżacje pretekstem do niezliczonych eksperymentów. Polacy zaś wyszli i zagrali utwór z serialu „Janosik”. I to jest moim zdaniem hańba. Myślę, że na tym nowym festiwalu żołnierskim, związanym z NATO było jeszcze gorzej, a w czasie kolejnych edycji odnotujemy wprost zjazd w dół, ku klimatom psychodelicznym. To jest niezwykłe, w jaki sposób moment tak newralgiczny, jak kultura reaktywowanej na nowo w zasadzie armii, jest dewastowany już na samym początku działaniami chaotycznymi i pozornymi. Nie ma żadnego planu, a widać to gołym okiem, nie ma albowiem nie ma ani jednego człowieka, który zdolny byłby taki plan stworzyć, a do tego jeszcze wdrożyć go w życie i nadać mu odpowiednią rangę. To co widzimy dzisiaj jest po prostu degradacją. Myślałem sobie o tych sprawach ostatnio, albowiem udało mi się – przy pomocy betacoola – zamknąć kolejny numer nawigatora, który poświęcony jest raz jeszcze wojnie z Chmielnickim. Najpierw napiszę o tym, co rozumiem poprzez rangę. Chodzi o to, by stworzyć pewną bazę utworów kojarzonych z wojskiem i armią, które miałby w sobie pewne elementy tradycji, ale nie stwarzały słuchaczowi nie wyrobionemu muzycznie jakiegoś dyskomfortu. To jest istotna sprawa, szczególnie w takim kraju jak nasz, gdzie większość ludzi zainteresowanych muzyką pozuje na koneserów jazzu lub gatunków niszowych. I nie ma doprawdy sposobu na to, by ich jakoś uciszyć i sprawić, aby przestali emitować swoje przemądre opinie. Ci zaś, którzy nie są wyrobieni muzycznie,  drą mordy przy wódce, próbując wyekspediować wprost ku przestrzeniom kosmosu pieśń zaczynającą się do słów – głęboka studzienka.

Ktoś powie, że takie utwory – stylizowane na tradycyjne – są, a pisze je Jacek Kowalski. To prawda, z twórczości pana Jacka dałoby się coś wybrać, ale moim zdaniem ich warstwa tekstowa nie zawsze koresponduje z tym obszarem emocji, który tutaj nazwałem rangą. Kłopot jest także w tym, że one mają charakter epicki, zawierają opisy jakichś zdarzeń i nazwiska, a to może być kłopot. Nie dla konsumentów takiej muzyki, którzy sobie coś tam podłożą pod melodię, ale dla organizatorów festiwalu. Jestem bowiem przekonany, że tak, jak wszystkie festiwale i występy estradowe w Polsce jest on organizowany z myślą o tym, by zdegradować publiczność. Rzucić jej jakiś ochłap po prostu. Przede wszystkim należy odwrócić ten sposób pojmowania spraw. No, ale czy ktokolwiek w TVP jest w stanie o tym w ogóle pomyśleć? Wszyscy się cieszą, że mamy festiwal żołnierski i nie ma on charakteru sowieckiego, publiczność się bawi, a prezes Kurski zbiera nagrody. O co chodzi? O to, by przyszłe pokolenia nie czuły żenady przysłuchując się pieśniom śpiewanym podczas defilad żołnierzy, a także podczas ich pogrzebów. W wojsku jest mnóstwo okazji do aranżowania wspólnego przeżywania głębokich emocji i temu zawsze powinna towarzyszyć muzyka. Dobrze, by nie była to muzyka amerykańska, ale nasza. Tę zaś trzeba dopiero napisać, a dobrze napisana muzyka to coś niezwykle ważnego. Może nie tak ważnego jak czołgi, ale jej ranga jest wysoka. Źle napisana muzyka, śpiewana pod przymusem i bez zaangażowania to katastrofa.

Skąd mi to przyszło do głowy? Przygotowywałem tego nawigatora i pomyślałem, że nie ma przecież żadnych utworów opiewających czasy, które opisał Sienkiewicz. Być może były jakieś pieśni, ale my ich nie znamy, bo gdzieś przepadły. Być może można je odnaleźć, ale nie ma klimatu, który pozwoliłby na ich odtworzenie i popularyzację. Żeby taki klimat był potrzebna jest decyzja i ona musi mieć charakter polityczny, a nie rozrywkowy. To jest dla mnie jasne, albowiem sprawy te są zbyt poważne. Nie ma także możliwości, by zaangażować muzyków i autorów tekstów, którzy stworzyliby utwory stylizowane, na przyzwoitym poziomie, z prostym, ale przejmującym tekstem, który mogliby wykonać współcześni artyści bez jakichś żenujących podskoków na scenie. Nie ma jej, albowiem próba znalezienia takich rozbiłaby się o odwieczny problem – czy aby osoby odpowiednio godne, zostaną dopuszczone do tego budżetu. I bardzo proszę, żeby nikt tu nie linkował „Bogurodzicy”, żeby mnie przekonać o tym, iż nie jest tak źle. Ani też piosenki „Idzie żołnierz borem lasem”.

Na szczęście muzyka to nie zabytki i można pisać piosenki i robić aranżacje jakie się chce, a nie takie jak każe konserwator. Być może ktoś kiedyś wdroży taki program, żeby nasi żołnierze nie byli skazani na śpiewanie do tylnej części Maryny i huzarach. Bądźmy dobrej myśli. Na razie prezes Kurski starym swoim zwyczajem rozrzuca suchary ze sceny i demonstruje, fatalnie zagrane, emocjonalne wzmożenia.

Program konferencji w Uniejowie jest tutaj

http://szkolanawigatorow.pl/panel/lul

A wykupić udział można tutaj

https://basnjakniedzwiedz.pl/produkt/udzial-w-7-konferencji-lul/