O tym czy Arystoteles jest ojcem cywilizacji muzułmańskiej?

Nie wiem czy wiecie, ale Plutarch napisał, że Arystoteles wraz z Antypatrem zaplanowali zamach na Aleksandra Wielkiego. Temu ostatniemu zaś, już po śmierci, legiony całe mędrców dorobiły gębę furiata, maniaka seksualnego i pyszałka. Nie chciał bowiem słuchać  najważniejszego dla całej naszej tradycji mędrca, który radził mu, by ludność w swoim imperium podzielił na ubermenschów i untermenschów. Ci pierwsi to Grecy, a ci drudzy to cała reszta. Arystoteles wymyślał te brednie siedząc w Pelli, albo w Atenach, a Aleksander był albo w polu, gdzie dowodził armią, albo wśród ludów niegreckich, z którymi chcąc nie chcąc się stykał. Wcześniej zaś odebrał dość surowe wychowanie, a także wprawiał się w dowodzeniu armią, co dało mu wiedzę niedostępną dla Arystotelesa. Myślę, że król bardzo szybko zorientował się iż, bez nadania sobie atrybutów boskości nie może utrzymać imperium. Zarządzane na sposób grecki, czyli przez struktury tajne, rozleci się on szybciej niż powstało. Dopuścił też do swojego bezpośredniego otoczenia małą grupkę arystokracji perskiej, by zmienić nieco zasady tego zarządzania. Zrobił to wszystko w przekonaniu, że za plecami ma nie plemię żmijowe, ale wiernych dowódców, którzy pójdą za nim w ogień. Pomylił się. Nie zrozumiał, że od samego początku traktowany był jak narzędzie. Walka zaś o to, jaka w istocie będzie doktryna i polityka Macedonii w Azji toczyła się w Atenach, wśród tajnych stowarzyszeń, których emanacjami były szkoły filozoficzne. Oczywiście, słowa Plutarcha zostały podważone przez armię całą autorytetów akademickich, które pragnęły i nadal pragną jednego – by ich uznano, za spolegliwych opiekunów młodzieży, którzy przygotowują ową młodzież do dojrzałego życia. Jest to i od samego początku była figura fałszywa. Jedna z wielu, na których opiera się nasze rozumienie świata. W jej przypadku fałsz i groza polegają na tym, że już na starcie zło stawia przed nami kogoś, kto ma coś wyjaśnić i wskazać, a w rzeczywistości jego misja polega na czymś innym. Na pozbawieniu  adepta wiary we własne siły. I na uzależnieniu go od organizacji, która przysłała „mistrza”. W warunkach takiego ustroju jak komuna w PRL, była to po prostu milicja obywatelska, ale w Helladzie IV wieku były to struktury o wiele poważniejsze. Fałsz tej relacji mistrz-uczeń ujawniał się i nadal ujawnia, ale nikt nie zwraca na to uwagi i nie próbuje wskazywać jakichś innych sposobów budowania wspólnot posiadających wpływy realne. Zawsze jest to przewaga organizacji niejawnej nad tą, która z definicji musi być widoczna. I jedyną ochroną tej drugiej jest współpraca z Opatrznością. Dobrze to rozumiał świat chrześcijański, w którym obecność osobowego Boga była zaznaczana i podkreślana w każdym akcie władzy, a szczególnie przy koronacji króla. I teraz zastanówcie się, jak to się stało, że nauki Arystotelesa, komentowane i żywe ponoć w islamie stały się częścią tradycji zachodniej? Przyfrunęły tu na chmurze? Czy może zaimplementował je na europejskich uniwersytetach jakiś „spolegliwy opiekun”? A jeśli tak to z jaką intencją to zrobił? I jaki rzeczywiście był stosunek Wilhelma z Owernii, Alberta Wielkiego i Tomasza z Akwinu do nauk Arystotelesa? Bo w powszechnym mniemaniu, w najoczywistszy sposób błędnym, tej implementacji towarzyszył entuzjazm. Tak to sobie wyobrażają niektórzy, że zanim świat zachodni poznał Arystotelesa, co dokonało się wszak za pośrednictwem pism Awicenny i Awerroesa, wszystko wyglądało gorzej, a Europejczycy, pardon, nie odróżniali dupy od taboretu.

Żeby ktoś zajął się jakąś tradycją, musi mieć dobry powód do tego i dobrą motywację, a przede wszystkim musi mieć tekst. Kto przywiózł do Paryża, gdzie rezydował Wilhelm z Owernii teksty uważane za pisma Arystotelesa? Jak świat zachodni zetknął się z tą arabską tradycją, podnoszącą znaczenie starożytnych filozofów? Okoliczności, które temu towarzyszyły były raczej szczególne. Utracono Jerozolimę, gangi weneckie spustoszyły i zajęły Konstantynopol, trwała wojna z katarami, dominikanie zwalczali herezję. To oni także przejęli władzę nad Sorboną w czasie kiedy znajdował się tam Wilhelm z Owernii i zarządzali uniwersytetem, gdzie zbuntowani studenci odmówili współpracy z namaszczonym monarchą, który akurat był na krucjacie. Tak, tak, chodzi o Świętego Ludwika. Uważacie, że to wszystko nie ma związku z „przeniesieniem na grunt europejski myśli Arystotelesa”? Naprawdę tak myślicie? Pewnie jeszcze niektórzy z Was wierzą we wspólnotę uczonych, która jest jak międzynarodówka – chcę wszystkim przychylić nieba i sprawić, by wszyscy byli oświeceni.

Kto był nośnikiem tradycji islamskiej a europejskich uniwersytetach? I w jaki sposób wymuszono przyjęcie rzekomo antycznych pism i metod jako narzędzia opisu? Ja rozumiem, że wywołam dziś w wielu czytelnikach szczerą wesołość, bo jak to tak – żyć bez Arystotelesa? I jak myśleć? Poza tym, jak można się porywać na taką świętość z tak marnym przygotowaniem? Napisałem – świętość? No najwyraźniej tak…

Spróbujmy to jakoś przerobić. Wdałem się wczoraj w dwie dyskusje na twitterze. Najpierw napadłem na pewnego księdza, który umieścił wpis o tym, jakie to głębokie wzruszenia towarzyszyły mu przy lekturze książki Michała Koterskiego, który opowiada w niej o swoim nawróceniu. Okazało się, że duchowny, który co niedziela celebruje Mszę Świętą, uważa za słuszne i dobre wskazywanie swoim owieczkom takiego wzoru. Zadałem księdzu kilka pytań, a on  mi napisał, że jestem diabelsko jadowity. Bo nie podoba mi się głupkowata wiara w nieszczere demonstracje. Nawet jeśli założymy, że Koterski jest rzeczywiście nawrócony, to dlaczego mamy się mieszać do jego relacji z Bogiem?  I co to jest za pomysł, żeby kolportować o tym książki w duchu misjonarskim?

Przyglądałem się też dyskusji, jaką kolega Jarecki prowadził z kim o literaturze SF. Obaj panowie mówili o zaletach i wadach warsztatu różnych autorów. W końcu zeszło się na to, że literatura SF, jest w istocie literaturą kostiumową. Inaczej być nie może – wtrąciłem się – bo zarówno owe warsztatowe smaczki, jak i kostiumy są wymogami marketingowymi jakie autorom stawia wydawca lub oni sami je sobie narzucają, albowiem wiedzą, co może czytelnika zainteresować. Ja oczywiście nie jestem żadnym autorytetem w tej dziedzinie, bo nie sprzedaję przecież żadnych smaczków, a przez to nie robię kariery na rynku, który jest w najoczywistszy sposób posegmentowany, by ułatwiać dystrybucję. Karierę na tym rynku można zrobić wyłącznie poprzez kontakt z organizacjami niejawnymi, czego nikt nie przyjmie do wiadomości. Także z tego powodu, że przy takim założeniu jego rola – jako czytelnika – sprowadzona zostaje do roli perskiego fellacha w macedońskiej monarchii, zarządzanej według zasad narzuconych Aleksandrowi przez Arystotelesa – jest bydłem. Strach przed ujawnieniem tej niełatwej prawdy pcha ludzi ku rozmaitym fikcjom. Budują oni konstrukcje składające się z piramidalnych bzdur, byle ocalić swoją podmiotowość i sprawczość. Jest to pragnienie tak silne, że nie omija duchownych, którzy szukają dowodów na bezpośrednie ingerencje Boga w życie człowieka w książkach byłych narkomanów, rozpaczliwie usiłujących zachować jakiś specjalny status społeczny.

My zaś widzimy dokładnie gdzie znajduje się moment odróżniający prawdę od fikcji. Znajduje się on w relacji stwórcy ze stworzeniem. Każdego stwórcy z każdym stworzeniem. Jeśli więc ktoś, już na samym początku życia, odejmuje sobie wrodzone przymioty kierujące go ku tworzeniu. A w ich miejsce stawia przysłanego przez nie wiadomo kogo oszusta, czy nawet tylko jego teksty, przyniesione przez jakichś podejrzanych przybłędów, nie może mieć pretensji, że jest traktowany jak bydło. No chyba, że do siebie samego. Relacja między stwórcą, a stworzeniem nie wymaga publiczności, bo jest intymna. Publiczność może się zgromadzić co najwyżej przy efekcie, jaki ona wywołała. Do najbardziej zaś intymnych relacji, należy podejmowanie decyzji w samotności, kiedy człowiek słyszy tylko głos z wewnątrz. Potem zaś jego decyzje się materializują i wie, że miał rację, a raczej, że rację miał głos. Nie wiemy kto doradzał Aleksandrowi w czasie kampanii perskiej i czyj głos on słyszał, ale tradycja przekazała nam taką oto wizję – król decydował sam i czynił to bardzo szybko. W tradycji chrześcijańskiej ostatnią instancją, z którą władca wchodzi w relację jest osobowy Bóg. Podobnie jest z nami dzisiaj. Ufamy, uczestnicząc w sakramentach, że za naszymi decyzjami podejmowanymi w oparciu o życie w zgodzie z Ewangelią stoi Bóg. Wiele sił, środków i podstępów zastosowano, by to unieważnić. Władcy chrześcijańscy jednak, a przynajmniej niektórzy, dożywali późnego wieku, w przeciwieństwie do Aleksandra. Mieli za sobą organizację, która gwarantowała trwałość ich rządów i stałą obecność osobowego Boga. Aleksander miał tylko swoje młode życie, intuicję, doświadczenie w polu i bandę zdrajców za plecami. Oraz człowieka, który wychował go z przeznaczeniem na śmierć, w razie nieposłuszeństwa.

Wróćmy teraz do świata islamskiego w średniowieczu. Czym on się różnił do świata chrześcijańskiego? No tym, że był tolerancyjny, w każdym filmie tłuką nam to do łbów i w każdej książce jest to opisywane – kalifat był miejscem, gdzie każdy mógł spokojnie żyć i wyznawać swoją religię. No, niby tak, ale po pierwsze nie wiemy jaka była rzeczywiście praktyka, po drugie świat ten dzielił się na ludzi i podludzi, w myśl zaleceń Arystotelesa, które ten starał się wpoić Aleksandrowi. Podludzie, oznaczeni żółtymi, albo błękitnymi barwami, mogli co prawda żyć, ale też mogli być w każdym momencie wskazani jako ofiary. Świat chrześcijański, stale zagrożony herezją, która prócz doktrynalnego miała także wymiar gospodarczy i polityczny, domagał się, by każdy przyjął wiarę w Chrystusa, albowiem to jedynie gwarantuje zbawienie. Świat islamski był ponadto naznaczony głęboką dwoistością praktyk religijnych – bardzo gorliwych i równie, jeśli nie bardziej gorliwych, praktyk antyreligijnych. Polecam wszystkim książki o usankcjonowanym wszeteczeństwie, handlu ludźmi i temu podobnych sprawach, które w powszechnym mniemaniu nie zasługiwały tam na potępienie.

Różnica więc pomiędzy światem chrześcijański a  muzułmańskim w średniowieczu, a być może i dziś, polegała na tym, że świat chrześcijański dawał każdemu szansę na życie wieczne. Świat muzułmański zaś proponował mu udział w zarządzaniu upokorzonym stadem ludzkiego bydła. Co miało być tożsame ze szczęściem tu na ziemi. Na dziś to tyle.

Już tylko dwa tygodnie pozostały do Targów Książki i Sztuki w Grodzisku Mazowieckim, edycja II. Odbędą się one w grodziskiej Mediatece w dniach 1-2 lipca. Zapraszam wszystkich, którzy się ze mną zgadzaj oraz tych, którzy się nie zgadzają, ale gotowi są milczeć przez całą imprezę dla dobra sprawy.

Wszystkim, którzy dorzucili się do naszej zrzutki na mieszkanie dla Saszy i Ani bardzo serdecznie dziękuję. Jeśli ktoś jeszcze zechce nam pomóc, będę wdzięczny.

https://zrzutka.pl/shxp6c?utm_medium=mail&utm_source=postmark&utm_campaign=payment_confirmation