Od kilku lat sprzedajemy z jakimś tam powodzeniem, krótką, publicystyczną biografię Jana Kapistrana. Można by rzec nawet, że jest to biografia polemiczna, albowiem autor był pastorem z Wrocławia i w związku z Kapistranem, którego wielkości nie potrafi i nie chce zakwestionować, przeżywa różne rozterki. Ponieważ niebawem mam mówić, na zamkniętym spotkaniu, o Janie Kapistranie, między innymi, postanowiłem sobie tę książeczkę przypomnieć. Mocno się zdziwiłem. Zanim przejdę do konkretów chciałbym, żebyśmy zrobili krótkie podsumowanie wczorajszych i dawniejszych naszych przemyśleń. Oto nachalnie kolportowana propaganda patriotyczna nasila się w chwilach autentycznego kryzysu, który może być przezwyciężony, ale wtedy propaganda ta idzie w kąt i zwycięzcy rozpoczynają równie nachalną konsumpcję. Bo tamte formaty nie są im już potrzebne. Tak było z PiSem, który wygrał wybory dzięki nasileniu tej propagandy produkowanej za darmo w sieci, przez blogerów. Potem politycy z trzeciego i dalszych szeregów uznali, że to dzięki ich wymowie i wyglądowi przyszedł ten sukces. Stan ten trwał przez osiem lat i zakończył się klęską, a teraz ci sami politycy oraz inni, którzy nie chcą, by partia była za mocno krytykowana zwalają winę na trendy występujące w demokracji. Że rzadko, która partia utrzymuje się przez trzy kadencje u władzy. To nie są żadne trendy tylko zaniechania. I śmierdzące lenistwo, a także pycha. Każdy niedrobieniec może się tłumaczyć trendami. I nie o demokrację chodzi, ale o to, czy Polska będzie rządzona przez nas, czy przez agentów poprzebieranych w ludzi kultury, analityków i bankowców. Można – za Janem Olszewskim – rzec – czyja będzie Polska. To niby kogoś interesuje, ale ja sądzę, że w istocie nikogo. Jak bardzo mam rację, okaże się wkrótce. Nachalan patriotyczna propaganda jest prawie zawsze podłączona pod rozmaite akcje prowokacyjne. Szczególnie ta, która nawołuje do czynu zbrojnego, ale bez broni. Zrezygnujmy więc z nachalnej patriotycznej propagandy, która służy do wpychania naiwnego tłumu wprost pod lufy karabinów i armat, albo wprost do obozów pracy i popatrzmy na różne zagadkowe momenty z życia Jana Kapistrana. Bo dotyczą one także historii naszego kraju. Kiedy przeczytałem w tej mini biografii, napisanej przez protestanta, który krytykuje świętego za rzekomo fałszywe cuda, że nakłonił on Kazimierza Jagiellończyka do kontynuowania wojny z Krzyżakami, o mało nie zleciałem ze stołka.

Nie ma tam słowa o tym, jakim budżetem dysponował Jan Kapistran, ale jakimś musiał dysponować skoro poprowadził armię, niewielką, ale jednak, pod oblężony przez Turków Belgrad. Nie wiem czy w jakiejś książce, poza moją, zatytułowaną „Żydowscy fechmistrze”, którą jak raz już sprzedałem, ktokolwiek łączy te dwie kwestie – Wojnę Trzynastoletnią i oblężenie oraz upadek Konstantynopola. Mam wrażenie, że nikt. Poza Kapistranem i jego wrocławskim biografem rzecz jasna, który nie może przeżyć, że święty tak kochał jego miasto i tak chętnie w nim przebywał, a jednak był sługą papieża. Powtórzę – Jan Kapistran namówił Kazimierza Jagiellończyka do kontynuowania wojny z Krzyżakami. Wcześniej zaś powitał Kazimierza i Elżbietę Rakuszankę we Wrocławiu, a następnie ruszył z nimi do Krakowa i tam udzielił królewskiej parze ślubu. Czasem w sieci pojawiają się hagady na temat Kazimierza Jagiellończyka, jakim to był wybitnym władcą. Nie podzielam tych opinii. Nie ma w nich jednak słowa o Kapitstranie, najważniejszym kaznodziei wysłanym przez Rzym do Europy Wschodniej, który wcześniej prowadził misję wśród posądzanych o herezję fraticellich na Sycylii i występował przeciwko Żydom. Jak występował? Tego nie wie nikt. Nasz pastor pisze, że z jego inspiracji książęta śląscy aresztowali kilka setek Żydów, ściągnęli ich do Wrocławia i tu po krótki procesie Żydzi zostali wymordowani. Gdzieniegdzie można trafić na informację, że to są jednak fałszerstwa i poza nawoływaniem do odseparowania się od Żydów, nie leczenia się u nich, nie jedzenia z nimi wspólnie przy jednym stole, nie wchodzenia w żadne relacje, Kapistran nie ma nic na sumieniu. Jest on jednak świętym w pewien sposób zakazanym. Nie mówi się o nim za dużo, a jak pamiętamy, jego listy, w mocno okrojonym pakiecie zostały wydane przez KUL, ale po angielsku jedynie. Żeby sobie polski czytelnik za bardzo w głowie nie namieszał.

Ciekawe są opisy kazań Jana Kapistrana, wielogodzinnych mów wygłaszanych w języku łacińskim i gromadzących tysiące ludzi. We Wrocławiu Kapistran przemawiał na Placu Solnym. Tłum gęstniał i słuchał, aż do chwili, kiedy na podwyższeniu gdzie stał kaznodzieja, nie pojawili się tłumacze, przekładający jego słowa na czeski i niemiecki. Wtedy ludzie opuszczali plac i szli do domu, choć przecież tłumaczy wzywano po to, by ułatwić im zrozumienie kazania. Nie tego oczekiwali. I to jest przyczynek do teorii komunikacji. Pioter pisał ostatnio o Apoloniuszu z Tiany, który wędrując po obcych miastach uczył się języka w ten sposób, że siadywał na agorze i patrzył, jak ludzie rozmawiają. I ja jestem przekonany, że to jest możliwe, a w dodatku sposób ten jest szybszy niż wypracowana w czasach nowożytnych metodologia. Dlaczego go więc nie stosujemy? Bo ludzie ze sobą nie rozmawiają publicznie, a jeśli rozmawiają to niechlujnie, źle i na tematy, które nie obchodzą zbiorowości, są jakimiś nieistotnymi fragmentami ich osobistego życia. Z Kapistranem było inaczej, on mówił o tym, co interesuje wszystkich czyli o konieczności wyzbycia się grzechu i drodze prowadzącej do zbawienia. I to wystarczyło, żeby mieszkańcy Wrocławia, a także innych miast na Śląsku, bo w wielu Jan Kapistran głosił swoje kazania, słuchali go z uwagą przez wiele godzin, nie rozumiejąc w dosłownym znaczeniu treści kazania. Każdy jednak rozumiał tę treść w sposób istotny i każdy ją przeżywał dokładnie tak, jak to sobie Kapistran zaplanował. Ktoś może powiedzieć, że może święty był w jakiś sposób atrakcyjny i ludzie lubili nań patrzeć? Wręcz przeciwnie. Był stary, łysy, chudy i bezzębny, ledwo go było widać, z ostatnich rzędów, ale miał donośny głos.

Dziś wobec pomieszania pojęć, albo wypchnięcia niektórych poza sferę zainteresowania badaczy i amatorów historii, nie jesteśmy w stanie wyjaśnić sobie fenomenu Kapistrana i możemy jedynie rzucać nań podejrzenia, że czynił fałszywe cuda, albo że się od ich czynienia odżegnywał, co ma nie świadczyć o nim za dobrze. Nikt nie analizuje okoliczności życia świętego tak, by dociec prawdy, ale tak, by rzucać nań jakieś oskarżenia lub mieć do niego pretensję, że w czterysta lat po swojej śmierci nie spełnia oczekiwań wiernych i hierarchii.

Przypomnijmy, Kapistran został wysłany do Czech, by tam nawracać husytów. Poniósł klęskę, albowiem król Czech, Władysław Pogrobowiec potrzebował ich tak samo, jak książęta Austrii. Do czego? Do walki z Turkami, którzy właśnie chcieli zdobyć Konstantynopol i istniało duże prawdopodobieństwo, a nawet pewność, że ruszą dalej na północ. I tak się stało, w roku 1456 stanęli pod Belgradem. Habsburgowie zostali zmuszeni do zaakceptowania umiarkowanego skrzydła husytów, a Jana Kapistrana powściągnęli w jego misjonarskich zapędach. Jan z Rokycan, heretycki biskup Pragi był im bardziej potrzebny. Na ile był on  potrzebny Turkom pozostaje kwestią otwartą. Kapistran, na osłodę dostał Śląsk z Wrocławiem, gdzie prowadził swoją misję, a potem wyruszył do Krakowa. Tam założył pierwszy kościół franciszkański pod wezwaniem św. Bernardyna i wskazał królowi wroga – Krzyżaków. To dość zaskakujące. Katolicki misjonarz, franciszkanin żebrzący, który zaciekle zwalczał swoich konwentualnych braci w Italii, „odpuszcza” sobie heretyckich husytów i namawia króla Polski, któremu udzielił ślubu z austriacką księżniczką, do walki z Zakonem Najświętszej Marii Panny. Dlaczego? Bo prawdopodobnie wie coś, czego my nie wiemy. Zagrożenie tureckie jest olbrzymie, pada Konstantynopol, ale Turcy ani myślą się zatrzymać. Ich agentami w Europie są Żydzi i to jest powód dla którego Kapistran nakazuje, by nie wchodzić z nimi w kontakty. W chwili kiedy Turcy zajęliby Belgrad i całą Dalmację zagrożona byłaby Italia, północ za to musiały chcąc nie chcąc przyjść papieżowi z pomocą. Północ czyli cesarz, król Czech i jego poddani, w tym husyci. Nie Krzyżacy, którzy w tej skomplikowanej układance są najwyraźniej postrzegani jako sojusznicy sułtana nie mający zamiaru słuchać cesarza. Już to tym wspominaliśmy, ale najwyraźniej zbyt okazjonalnie. W roku 1456 Jan Hunyady i Jan Kapistran bronią Belgradu. Węgierski magnat, który przekroczył siedemdziesiątkę i włoski mnich zbliżający się do tego wieku. Turcy ustępują, sułtan Mehmed zdobywca zostaje ranny w zaciekłym starciu wręcz, ewakuują go z pola bitwy. Determinacja chrześcijan jest straszliwa, ale walka toczy się o wszystko. Siedemdziesiąt lat później, kiedy sułtan Sulejman znów przypuści atak na Węgry nie popełni błędów Mehmeda. Zacznie od zdeprawowania króla poprzez spadkobierców krzyżaków i ich sojuszników, czyli przez Albrechta i Georga Hohenzollernów oraz Fryderyka z Legnicy. Tej samej Legnicy, z której Kapistran wypędził Żydów. Za  pomocą tej samej metody sułtan zdewastuje gospodarkę królestwa. Zadba, by nikt nie przyszedł Węgrom na pomoc, a przede wszystkim by nie uczyniła tego czeska piechota. Rzym zaś oczadziały od nowych humanistycznych prądów nie wyśle na Węgry żadnego kaznodziei, a jedynie pieniądze, których zawsze jest za mało. Turcy zaś wkroczą w granice królestwa św. Stefana dopiero wtedy kiedy będą mieć całkowitą pewność, że nic im nie grozi.

Mamy jeszcze trochę tych Kapistranów

https://basnjakniedzwiedz.pl/produkt/jan-kapistran-biografia/

Teraz ogłoszenie: Tomek jest dziś na targach dizajnu w hali Cracovii, od 10 do 18, stoisko 72 w środku hali.

Ja zaś w przyszły piątek mam taki wykład we Wrocławiu

Po uporczywych poszukiwaniach lokalu, którego wynajęcie nie zrujnowałoby nikogo, dzięki pomocy Beaty, trafiłem na zamek w Łęczycy. Rozmawiałem z panią dyrektor, która udostępni nam salę bez opłat, ale musimy zrobić imprezę otwartą dla miejscowych. Oczywiście zgodziłem się, ale i tak zrobimy listę osób uczestniczących, bo statystyki to ważna rzecz. Tak więc na czym stoimy? Spotykamy się 24 maja na zamku w Łęczycy, pomiędzy Łodzią a Kutnem. Odbędzie się tam drugie spotkanie w katakumbach, którego gościem będzie kapitan Tomasz Badowski. Tematem spotkania będzie wojna na Ukrainie. Tytuł – „Czy powinniśmy bać się wojny?”. Wieczór będzie wyglądał tak, jak ten poprzedni w Ojrzanowie. Będę miał już ze sobą dwie nowe książki. Wstęp jak powiadam jest wolny więc nie będzie żadnego „co łaska”. Zaczynamy o 18.00. Łęczyca to, jak wszyscy pamiętają, miasto, w którym rządził niegdyś diabeł Boruta. Jest tam przepiękny rynek, zamek, w którym mieści się muzeum, dwa kościoły, w tym barokowy klasztor i największa atrakcja ziemi łęczyckiej, romańska kolegiata w Tumie. Czasu na zapisy nie ma wiele, ale wierzę, że Państwo zdecyduje się wziąć udział w wydarzeniu. Zapraszam.