Baśń jak niedźwiedź

Dziś robimy sobie przerwę od filozofów. Sam muszę odsapnąć krzynkę. Proponuję więc teks napisany ręką prof. Piotra Tyryjanowskiego, który właśnie wrócił z Sudanu.

Pomysł na naukową przygodę czasami zaczyna się zupełnie przypadkowo, a bywa, że nawet trywialnie. Jesienią ubiegłego roku otrzymaliśmy zapytanie pytanie o to, czy nie mamy sposobów na to jak rozpoznać ptaki i nietoperze w zabytkowych budynkach, a być może nawet pomysł na to jak je stamtąd, skutecznie i bezpiecznie oraz zgodnie z regułami sztuki przyrodniczej, wyprowadzić. W zasadzie moglibyśmy wzruszyć ramionami, bo praktycznie nie ma tygodnia, by ktoś z kolegów w pracy nie był pytany o ptaki czy nietoperze w miastach i problemy naszej z nimi koegzystencji. Czasami, zwłaszcza w okresie remontów budynków i zmiany elewacji, telefony wręcz się urywają. Tym razem sprawa nie była aż tak trywialna, bo zabytkowe budynki znajdowały się w pustynnych warunkach dalekiego Sudanu, a same badania to część wieloletniego projektu prowadzonego przez Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego, obecnie zarządzanego przez prof. Artura Obłuskiego. W głowie przewijały mi się sceny ze starożytnej Nubii, coś tam pamiętałem z dawnych lektur, gdzieś przeczytałem tekst o Matce Boskiej Pustynnej, a ponadto w Sudanie nigdy nie byłem. Brzmiało jak plan. Pomyślałem, że sam nie dam rady i zadzwoniłem do kolegi prof. Andrzeja Węgla, co to na nietoperzach zna się wyśmienicie, a i po świecie lubi się powłóczyć. Przedyskutowaliśmy zarys problemu i zaczęliśmy dopytywać o szczegóły. Te spływały powolutku, po paru miesiącach mieliśmy sami z detalami dowiedzieć się, dlaczego. Po prostu w Sudanie jest tak słaby Internet, że wysyłanie zdjęć, mapek, schematów, to droga przez mękę. W zasadzie lepiej poczekać na powrót do Polski i wtedy uzupełniać dokumentację.

Wreszcie otrzymujemy co trzeba, przynajmniej tak to wygląda w teorii, bo w praktyce jest to kilka niewyraźnych zdjęć i dość powierzchowne opisy. Widać, że stworzenia na obrazkach to nietoperze, tajemnicze, kolory dalekie od znanej czerni, raczej szarość z brązowymi dodatkami, jakieś dziwne krabowe kształty. To przedstawiciele rodzaju Taphozous, o wdzięcznej polskiej nazwie grobownik. Z historii badań w Sudanie też wynikało, że mogą tam być całkiem ciekawe ptaki (to dla mnie szalenie istotne!), więc do ekspedycji nas nie trzeba było długo namawiać, a jak się w pamięci miało W pustyni i w puszczy Sienkiewicza, to cały problem polegał na znalezieniu środków i zgraniu terminów. W pewnym wieku człowiek sobie uświadamia, że w całej ekologii, ba w życiu, to czas jest jedynym zasobem nieodnawialnym. I nawet z dużą dawką determinacji, znajomości, chęci i kasy, czasami trudno zgrać terminy.

Z niemałymi przygodami, związanymi z oczekiwaniem na wizy, pozwolenia na prowadzenie badań, jak i problemy komunikacyjne, wreszcie dotarliśmy na miejsce. Nie po raz pierwszy okazało się, że najdroższe do podróżowania są najbiedniejsze kraje. Korupcja, brak infrastruktury, problemy logistyczne i administracyjne. W przypadku Sudanu dodatkowo tlący się konflikt religijny, ubiegłoroczny zamach stanu i wciągnięcie na amerykańską listę krajów terrorystycznych. Trochę za dużo jak na jeden pakiet przygód. Ale powiedziało się A, to trzeba działać dalej. Nawet syf ma swój urok, zwłaszcza jeśli droga prowadzi przez pustynię. Nie wiem, może to jakiś mój atawizm, ale lubię te pofałdowane, otwarte krajobrazy. O tym zresztą jeszcze napiszę dalej, bo pustynia wciąga, bardziej niż bagna. I nie straszne nawet mijane, bardzo rzadko, na odcinku 300 km, może było ich pięć, wioski. Wioski to zbyt duże słowo, to po prostu dziwne budy z dykty, papieru i folii, obok stacji benzynowej, pojawiającej się nagle gdzieś w środku niczego. Przy tutejszym kunszcie architektoniczno-budowlanym, południowoafrykańskie getto w Johanesburgu, czy favele w brazylijskim Rio, to serio dobrze zorganizowane struktury architektoniczne. I wszędzie śmieci, dużo śmieci, cholernie dużo śmieci. I tylko budynki meczetów są nowoczesne i stosunkowo schludne. Wiadomo, Arabia Saudyjska pompuje do Sudanu sporo kasy. W bazę i nadbudowę, albo może odwrotnie. Nie narzekam, obserwuję, odnotowuje w głowie, zapisuję.

Można napisać, że jechaliśmy, w sumie, z prostym zadaniem – wsparciem przyrodniczym okiem międzynarodowej ekspedycji, złożonej głownie z archeologów, ale także konserwatorów zabytków, architektów i konstruktorów budynków. Prawdziwie interdyscyplinarna ekipa, gdzie każdy pomimo bycia specjalistą, jest częścią większego zespołu, gdzie przeplatają się i uzupełniają się różne wizje. Na dodatek bardzo zróżnicowanej płciowo, wiekowo, kulturowo, narodowo. Całkiem, całkiem odlotowo.

Na miejscu zaskoczyło nas kilka rzeczy: bieda (Sudan to jedno z najbiedniejszych państw świata), inflacja wynosząca ponad 300% w skali roku, co oznacza, że po zakup obiadu dla trzech osób w podrzędnym barze idzie się z grubą na 7 cm zbitką banknotów, a np. po betoniarkę – serio koledzy jechali – z całym plecakiem kasy, plastik na pustyni, stosunkowo wąski Nil – bo jednak po lekcjach geografii spodziewaliśmy się olbrzymiej rzeki, oraz … ciekawa, acz nie bajecznie kolorowa przyroda, którą znaliśmy dobrze z wcześniejszych wypraw w tropiki. Jednak, to od razu sobie ustaliliśmy, nie przyjechaliśmy powiększać liczby obserwowanych w życiu gatunków, ale po to by rozwiązać konkretny problem. Oczywiście, jesteśmy realistami i dobrze wiemy, że nawarstwionych przyrodniczo problemów nie rozwiązuje się w dwa tygodnie, tym niemniej obejrzenie spraw na miejscu nie tylko rozświetliło nam parę zagadnień, ale skłoniło do dalszych poszukiwań. Polscy archeolodzy kopią tam 60 lat z górą, więc trzeba sobie założyć spokojną perspektywę czasową, może nie na dekady, ale powiedzmy na miesiące. Tak na marginesie, to co tam wykopano i opisano jest doprawdy fascynujące. Obiekt to dawna stolica, Stara Dongola, kiedyś siedziba arcybiskupa (po katedrze został jeno kamień na kamieniu, nawet malowidła wyblakły, a czego nie zniszczyła przyroda, głownie piasek pustyni, to zniszczył islam, czy może szerzej przemiany religijne), zarządzającego wielką metropolią 1000 km wzdłuż Nilu. I tak od V do XIV wieku, a później zaczęło się sypać.

Chociaż nawet ruiny, i to całkiem niedawno ponownie wystawione na widok ludzkich oczu, odsłonięte z warstw piasku dają sporo do myślenia. O tym jak działa przyroda, jak wygląda przemijanie i co zostanie kiedyś po nas wykopane. Tego ostatniego bardzo się boje, bo w Sudanie po raz kolejny przekonuje się, że pewnie nie będą to zabytki, kości, szkielety, ale po prostu tony plastiku, znaku rozpoznawczego naszych czasów. Z drugiej strony, są miejsca, gdzie plastiku mniej, bo nie ma gdzie się zatrzymać, a wiatr stare worki, siatki czy kawałki sznurków, po prostu przesuwa dalej. Na takich czystych, wysmaganych i wysprzątanych przestrzeniach jest pięknie. Barwy niepowtarzalne, ciepłe, choć stwarzające wrażenie jednolitości. Widać niska, ba praktycznie zerową produktywność ekosystemu pustyni. Może kiedy pada deszcz jest lepiej, ale nawet tam pojawiają się drobne ślady życia. Chyba, jednak nie po to wpatrujemy się w piach i słońce. Kiedyś znalazłem ciekawy cytat, autorem jest Julius Angerhausen, bardzo mnie przekonał: Kto idzie na pustynię, ten nie szuka tam chleba, lecz niesie w sobie głód za czymś większym. Ojcowie pustyni wiedzieli co robili, ślady ich podejścia do życia eremickiego odnaleziono zresztą także w Nubii. Lubię takie mieszanie idei, rozumiem i dostrzegam, że pustynia to mieszanka skrajnych emocji. Słońca, radości, syntezy witaminy D i dobrze działających stawów, z pustkowiem – zostajesz sam na sam pośrodku niczego.

Koniec tej taniej filozofii, czas na przyrodę. Najbardziej spektakularne okazały się nietoperze. Przy pomocy nagrań ultrasonograficznych, specjalnych odłowów, identyfikacji martwych osobników oraz wykonanych fotografii zidentyfikowaliśmy przynajmniej pięć gatunków. Jak na warunki pustynne to całkiem sporo. Zidentyfikowaliśmy grobownika gołobrzuchego i grobownika sawannowego (jak nazwa wskazuje często spotykanych w grobowcach), typowe gatunki obszarów pustynnych brodawkonosa małego i grzebieńca palmowego oraz jeszcze nieoznaczonego przedstawiciela rodziny molosowanych. Naprawdę robią wrażenie, zwłaszcza ich liczące nawet kilkaset osobników kolonie grobowników założone, nomen omen, w grobowcach. Dla archeologów to utrapienie i problem utrudniający oddanie obiektów dla zwiedzania. Ich guano naprawdę strasznie śmierdzi i odstrasza wielu miłośników zwiedzania starych budowli. Co więcej zanieczyszczają malowidła, a jeszcze…. wplątują się we włosy. I słyszeliśmy te stwierdzenia nie tylko od miejscowych, ale wykształconej inteligencji krajów wszelakich. Tak, ten mit trzyma się naprawdę dzielnie, pomimo dekad porządnej (no właśnie czy rzeczywiście porządnej, skoro az dak dramatycznie nieskutecznej?) chiropterologicznej edukacji.

Fascynujące są także interakcje nietoperzy z budynkami, gdzie pozostawiają ślady moczu i kału, niestety niebezpieczne dla zachowania naściennych staronubijskich malowideł, ale i z innymi organizmami. Tych jest całkiem sporo, oto przykłady: z owadami, przykrymi, powiedzmy wprost upierdliwymi, meszkami, które nietoperze zjadają, z ptakami, głównie wróblami, z którymi albo konkurują, albo przynajmniej często się spotykają, jak i drapieżnikami wyspecjalizowanymi w polowaniu na nietoperze. Szybko wykonane badania diety (na podstawie analizy odchodów; bardzo ciężka i mało przyjemna praca, w pełnym słońcu i masce na twarzy, a zapaszek kału i tak był przenikliwy), lokalnego ssaka drapieżnego – zorilli, wskazuje, że nietoperze i ptaki stanowiły całkiem pokaźną część pokarmu.

To co mnie jeszcze zaskoczyło to dość mało ptaków. Nad samym Nilem, było ich owszem nieco. Na pustyni mniej – za to ciekawe skowronki i lelki, kania egipska, i polująca z kolczastego krzewu dzierzba czarnoczelna, to był najwspanialszy widok. Na liniach energetycznych przesiadywały żołny, a na wiejskich drogach gołębie, z dużym dystansem ucieczki. Oj, ktoś je chyba tutaj ciągle zjada. Spodziewałem się jednak więcej naszych krajowych gatunków, z bocianem białym na czele. No niestety, nie odnotowaliśmy.

Wracamy do domu, czas szybko przeleciał. Wszędzie piasek, w plecaku, walizce, ciuchach, pozostający nawet po drugim praniu, taki rudopomarańczowy, drobniutki. Ponadto spalony nos, bo trudno nazwać to opalenizną, a wszystko przez chwilkę nieuwagi i wydanie kapelusza lokalnemu pomocnikowi. Przygarnął zresztą koszulkę i spodnie, ale mam wrażenie, graniczące z pewnością, że się u niego, rodziny czy znajomych, nie zmarnują. Ekonomika wartości marginalnych. Kapelusz w Sudanie znaczy naprawdę więcej niż w Polsce. W głowie zaś pozostały dwa wyryte obrazy. Zachodu słońca nad Nilem, który biegnie idealnie z południa na północ, więc i zachód się ładnie układa, oraz kamienista pustynia, z ogrzanym powietrzem unoszącym się nad kamieniami. Ten drugi obraz nawet mocniejszy. Bowiem jak mawia arabskie przysłowie w życiu jest jak na pustyni – oazy i miraże. Coś w tym jest. Szkoda, że takich odkryć duchowych nie da się w Sudanie celebrować kieliszkiem wina, czy kufelkiem piwa, wiadomo islam to jogurt i trochę soków, oraz amerykańska globalizacja – pepsi i coca-cola. Pięknie im się imperialistyczni wrogowie (aby na pewno?) władowują w system. Wielkie koncerny to dzisiaj prawdziwe imperia. Staram się unikać tych brązowych cieczy, ale jak zobaczyłem w samolocie butelkę z czerwoną naklejką to uległem. No bo co robić, trzeba jakoś żyć, a cukier i bąbelki pozwalają na chwilkę radości.

Aha, przyznam szczerze, zapytali mnie w domu, jak oceniam wyjazd – powiedziałem, jak jest 6/10, ale chciałbym tam wrócić. Bardzo, pełne 10/10. Kolejne pustynny paradoks.

Ulubioną zabawą autorów piszących o filozofii i filozofach, a mam na myśli bardziej autorów współczesnych niż tych dawniejszych, jest nagłe przenoszenie ciężaru rozważań i relacji z gruntu logiki na grunt psychologii i osobistych relacji ich bohaterów, całkiem przecież wymyślonych. Tymczasem autorzy dawniejsi, których często ci współcześni opisują brzydkimi słowami, piszą po prostu – było tak i tak, ten i tamten napisał coś tam o jakimś człowieku. Inny mu zaprzeczył. To jest kawał dobrej dziennikarskiej roboty, której dziś w dobie kolportażu zbrodniczej propagandy nikt nie potrafi i nie chce docenić. Notorycznie ponadto pomijane są we współczesnych opracowaniach szczegóły życia filozofów, które nie pasują do formatów wylansowanych przez akademię. Osobną sprawą pozostaje – po co wylansowanych? Wyciąga się z tych życiorysów to, co akurat pasuje i na tej podstawie urabia się pewien wizerunek postaci, a także jej przekonania. Zmieńmy dziś nieco technikę i wzorem niektórych autorów porzućmy filozofowanie, z zajmijmy się przygodami osobistymi jednego z mędrców, konkretnie Pitagorasa. Pobieżna nawet lektura Diogenesa Laertiosa spowoduje, że zaczniemy się zastanawiać kim ten człowiek był naprawdę? A jak do jego życiorysu dołożymy jeszcze przygody jego kolegi Milona, to ujawnią się przed naszymi oczami rzeczy naprawdę dziwne. One zniechęciły do studiów samego Laertiosa, który wymieniając różne aforyzmy i mądrości autorstwa Pitagorasa objaśnia tylko niektóre, te najłatwiejsze. Z tymi bardziej zagadkowymi sobie nie radzi. No bo jeśli Pitagoras mówił, żeby nie sikać twarzą do słońca, to jeszcze jakoś możemy sobie to wyjaśnić poprzez kwestie religijne. No, ale jak mówi, żeby nie sikać i nie defekować na obcięte paznokcie i włosy to robi się dziwnie? W ogóle coś jest na rzeczy z tym sikaniem i tak zwaną potrzebą większą, albowiem Laertios pisze, że nigdy nie widziano Pitagorasa żeby publicznie oddawał mocz czy robił tę drugą czynność. Tak, jak dziś mówimy, że ten czy tamten nigdy nie był widziany po pijanemu. No może raz kiedyś…Ale co to znaczy w przypadku Pitagorasa? Że on co prawda nie sikał, ale reszta normalnie załatwiała się gdzie ją ukazy zastały?

Pitagoras miał jakieś anse do bobu. Mówił, że nie można go jeść, nie można też po nim deptać, a najlepiej w ogóle go nie dotykać. Ponoć dlatego, że przypomina intymne i wstydliwe części męskiego ciała. To ciekawe, bo przyzwyczailiśmy się do myśli, że  w V weku w Grecji wszyscy faceci latali bez gaci i nawiązywali intymne znajomości. Okazuje się, że nie. Taki zwyczaj wprowadzili dopiero Spartanie, startując w olimpiadach całkiem bez niczego. Zagadkowych wypowiedzi Pitagorasa jest sporo i – jak można domniemywać – produkowane były one celowo. Pitagoras bowiem był bardzo dobrze zorganizowanym oszustem. Laertios opisuje, powołując się na innego autora, że kiedyś zrobił sobie ziemiankę i siedział tam bardzo długo, a swojej matce kazał spisywać wszystko co dzieje się na zewnątrz, w tak zwanym świecie. Kiedy wyszedł z tej ziemianki, wynędzniały i poszarzały, poszedł do swoich uczniów opowiadać im, że był w Hadesie i widział tam wyjącą duszę Hezjoda, a także duszę Homera powieszoną na drzewie i oplecioną wężami. Wszyscy mu uwierzyli. W to, że jest kolejnym wcieleniem i pamięta wszystko ze swoich poprzednich żyć wierzono powszechnie. Studia u niego polegały na tym, że przez pięć lat tylko słuchano jego głosu. Nie wiadomo, jak to było zorganizowane, ale jakoś było. Dokładnego opisu nie ma. Zjeżdżali się ludzie z całej Hellady, dziewczyny, faceci, siadali w jakiejś zamkniętej przestrzeni, a zza ścian dobywał się głos Pitagorasa – odin, dwa, tri, czietyrie…odinatcat’, dwienadcat’. Po pięciu latach był egzamin, ale nie wiemy jak wyglądał. Na pewno w czasie odpytywania nie podawano bobu. No i ci co zdali mogli słuchać i oglądać Pitagorasa, który był ponoć podobny do Apolla, a jak obnażył biodro, to wszystko wokół jaśniało.

Pitagoras zajmował się zawodowo wytyczaniem kwadratów w gruncie, rozumiemy, że pod nową zabudowę. Zajmował się też, wraz ze swoimi uczniami, dewastacją miast i pobierał za to pieniądze. W ten sposób zniszczono miasto Sybaris i zalano je nurtem rzeki. Ludzie Pitagorasa byli jednak powszechnie znienawidzeni, ale dokładnie nie wiadomo za co. Podejrzewano ich, że chcą wprowadzić tyranię. Pitagoras miał przyjaciela, a niektórzy twierdzą, że kochanka, imieniem Milon. Pochodził on z Krotonu, czyli tego miasta, które wezwało Pitagorasa na pomoc przeciw Sybarytom, a potem go wygnało lub doprowadziło do śmierci. Wróćmy jednak do Milona, był on najlepszym atletą w całej Helladzie. Sześć razy wygrał olimpiadę, robił takie numery, że obwiązywał sobie liną głowę, a potem napinał żyły tak, że lina pękała. Wszyscy się go bali, co jest raczej zrozumiałe, ale on miał pewne deficyty. Zaniósł kiedyś do Delf własny posąg, co nie spotkało się ponoć z dobrym przyjęciem kapłanów i samej wyroczni.

Nie wiadomo dokładnie jakie były różnice czasowe w dacie śmierci Pitagorasa i Milona. Ten pierwszy dożył ponoć osiemdziesiątki, a niektórzy twierdzą, że dziewięćdziesiątki. Umarł w okolicznościach znamiennych. Oto ludzie z Krotonu lub jak chce Laertios z Akragas na Sycylii, gdzie udał się, by też coś podpalić i zburzyć, mieli go już dosyć. Urządzili następującą zasadzkę – otoczyli dom ze wszystkich stron, zablokowali drzwi i podpalili budynek jednocześnie z każdej strony. Żeby uniemożliwić pitagorejczykom ucieczkę – w środku było 35 osób. Pitagoras jednak uciekł i odbiegł nawet kawałek, ale natrafił na pole bobu. Nie mógł więc przez nie przejść i wyszedł na drogę, jak można domniemywać oświetloną blaskiem pożaru, albo światłem księżyca. Dostrzeżono go i poderżnięto mu gardło. Kto? Za co? Tego nie wiemy i nigdy się nie dowiemy. Możemy jednak wskazać to, na co wskazują autorzy starożytni. Pitagoras był człowiekiem budzącym ogromne emocje. Od młodości ludzie chcieli z nim przebywać i słuchać jak przemawia. No, ale kiedy wybrał sobie uczniów i nie zaczepiał już wszystkich na ulicy, ci odrzuceni znienawidzili go. Tak więc był ciągle narażony na ataki. Potem, kiedy zaczął nauczać ta nienawiść wzrosła. Tak mówią, choć przecież to nie mogła być prawda.

Jego kolega Milon, a w jednej z wersji śmierć Pitagorasa miała nastąpić w jego domu właśnie, umarł także w osobliwy sposób. Szedł sobie lasem i zauważył rozszczepiony pień, w który ktoś powtykał podpórki tak, by pień się nie zacisnął. Milon postanowił rozerwać drzewo, zaparł się rękami o obydwie części pnia, a wtedy podpórki odskoczyły i jego dłonie zostały uwięzione w tej dziwnej pułapce. I nagle, nie wiadomo skąd pojawiły się wilki, które Milona rozszarpały.

Możemy to chyba spokojnie zinterpretować w taki sposób – po śmierci Pitagorasa, w Krotonie czy też w Mataponcie, czy w Akragas, czy gdzie oni tam przebywali, ktoś postanowił uwolnić świat od popleczników Pitagorasa. Znając Milona, jego ścieżki oraz nawyki, których podstawą była bezbrzeżna pycha, zastawiono taką sprytną pułapkę. No bo niby jak pień mógł się sam rozczepić i jeszcze wstawić sobie podpórki w środek? Ktoś to musiał zrobić, ktoś w dodatku dobrze rozeznający się w psychologii i uzależnieniach. Czy rozszarpały go wilki? Może tak, a może nie. Może po prostu duże psy, przez kogoś wyszkolone. Grecy szkolili psy do walki, wszyscy to wiemy. Potem rozpowszechniono plotkę, że Milona rozszarpały wilki. I już inni atleci święcili triumfy na olimpiadach. Pitagorejczycy zaś zostali rozproszeni i przestali czcić swojego mistrza, który nie lubił bobu i nie sikał pod słońce. Może za to sikał pod wiatr? Tego nie wiemy, ale jak widać z tej historii nie jest to wykluczone.

Na koniec prośba od mojego kolegi

Polski Związek Niewidomych Okręg Lubelski Koło w Rykach zwraca się z prośbą o wsparcie finansowe na rzecz Koła.

Polski Związek Niewidomych w Rykach zrzesza osoby niepełnosprawne z dysfunkcją narządu wzroku, które z racji swojego inwalidztwa często żyją w izolacji. Organizujemy szkolenia, wycieczki, spotkania, które integrują osoby niewidome i słabowidzące w celu ich społecznej integracji, wyrównywania szans w dostępie do informacji, edukacji, zatrudnienia i szeroko pojętej aktywności społecznej a także w celu ochrony ich praw obywatelskich.

Efektem spotkań są min. oddziaływania psychologiczne, przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu, akceptacja niepełnosprawności, które mają ogromne znaczenie w przypadku osób niewidomych.

Dzięki przyjaznej dłoni ludzi dobrej woli możliwa jest realizacja naszych celów i zamierzeń. W imieniu naszego stowarzyszenia oraz jego członków wyrażamy głęboką wdzięczność za ofiarowaną pomoc i życzliwość.

Jeśli nie masz innej możliwości – można nam pomóc w działaniu przeznaczając 1,5 % podatku na PZN w naszym powiecie.

Krajowy Rejestr Sądowy – nr KRS: 0000007330

z dopiskiem na cel: Koło w Rykach

W roku 2005, radio BBC wyemitowało 90 minutowe słuchowiska Johna Fletchera zatytułowane The Sicilian Expedition – Ancient Athenian War Drama with Iraq War. Nie jesteśmy sobie tego chyba nawet w stanie wyobrazić. Dziewięćdziesiąt minut gadania w najważniejszej rozgłośni radiowej, albo jednej z najważniejszych w zachodnim świecie, być może z udziałem aktorów i Z podziałem na role, a wszystko po to, by przekonać Amerykanów, że inwazja na Irak jest powtórzeniem ekspedycji ateńskiej przeciwko Syrakuzom. Ciekawe kto wykupił reklamy w czasie trwania tego słuchowiska i o jakiej porze je nadano?

Zajmijmy się najpierw tym, do kogo było ono adresowane. Do ludzi, którzy coś tam wiedzą na temat antyku, ale są to informacje pobieżne i rozproszone. Można od razu – nie czekając do pointy – rzec, że cała współczesna edukacja jest tak urządzona, by ludzie sami z siebie konstruowali płytkie metafory i rozpowszechniali je także sami, uważając, że dokonali jakiegoś ważnego odkrycia. Wszyscy wiemy, że tak jest, albowiem kolportaż taki odbywa się na naszych oczach, a im głupsza publiczność tym bardziej chamskimi metodami się posługuje. Jego immanentną cechą jest blokada polemiki. Bo, albo nośnik to uniemożliwia, albo pretensjonalny charakter, który pobudza aspiracje ciemniaków. I to wystarczy. Dziś, w dobie Internetu wszystko tak działa, przez to właśnie pół twittera zajmuje się losami Marianny Schreiber, a drugie pół Grety Thunberg.

Nie można mieć wątpliwości, że słuchowisko, o którym mówię zostało napisane, zmontowane i wyemitowane na polecenie Moskwy. Kto za nie płacił, to już inna sprawa, bo sposób finansowania prowokacji nie jest z pewnością oczywisty. Podobnie jak ich kolportaż. Ten ostatni jednak potrafimy opisać i wskazać najważniejsze jego mechanizmy, a o pieniądzach wiemy mało, więc niczego dokładnie i z całą pewnością wskazać nie potrafimy.

Można oczywiście wskazać, że prawdziwa historia wyprawy sycylijskiej nie ma nic wspólnego z ekspedycją iracką, ale trzeba by zejść na głębszy poziom analiz i przeczytać choćby jeden tekst dotyczący tego wydarzenia, a następnie wskazać – nie metaforyczną, ale dosłowną – przyczynę katastrofy Ateńczyków. Można by też naszkicować tło tej wyprawy, co nie byłoby trudne, albowiem opis Tukidydesa w Wojnie Peloponeskiej, jest po prostu wstrząsający. Nikt tego jednak nie robi. I ja Wam teraz powiem dlaczego. Takie postępowanie bowiem odbiera frajdę ćwierćinteligentom. I nie mogą się oni podniecać antycznymi metaforami, które w ich głowach ułożyły się przecież same, bez pomocy ruskiej mafii i niemieckich pieniędzy.

Najgorsze jest to, że dziś ćwierćinteligenci przekupieni przez Moskwę zasiadają w ławach PE i Bundestagu. I ostatnio jeden powiedział, że w czasie II wojny światowej Niemcy popełniły błąd atakując ZSRR, a dziś chcą zrobić to samo. I wtedy szły ręka w rękę z banderowcami, i teraz też im to grozi. Są to tak zwane półprawdy, czyli całe kłamstwa. Najważniejsza zaś treść jest skrzętnie ukrywana – USA futrowały sowietów sprzętem i konserwami. Miliardami konserw i dziesiątkami tysięcy ciężarówek. Bez tego Stalin nie ruszyłby się spod Moskwy. I w ogóle by jej nie obronił. Tego jednak wspominać nie wolno, albowiem cała propagandowa konstrukcja, adresowana do stada ogłupiałych, niemieckich deputowanych się zawali. Sytuacja obecna jest taka, że to Niemcy futrują Moskwę przeciwko USA, a zasłaniają ten fakt rzekomą traumą II wojny. I to jest prawda, nie półprawda i nie kłamstwo. Tylko, że oni tego wyznać nie mogą, albowiem – tak sądzę – robią to za darmo. Za jakieś przyszłe obietnice czegoś, o czym do końca nie mają pojęcia. Ciekawe jaką metaforę wymyślą, żeby te swoje zachowania usprawiedliwić i uzasadnić. Bo, że przyjdzie moment kiedy trzeba będzie to zrobić, nie ma chyba wątpliwości.

Przejdźmy teraz do Wyprawy Sycylijskiej, która położyła kres potędze Aten, choć nie złamała jej do końca. Dlaczego nie jest ona podobna do amerykańskich ekspedycji? Otóż dlatego, że była prowokacją i domyśli się tego każdy, kto przeczyta Tukidydesa. Jest najważniejszym rozgrywającym zaś był Alcybiades, uczeń Sokratesa. Człowiek ten, wiedziony rzekomo młodzieńczą fantazją, namówił Ateńczyków do wydania miliardów i zaryzykowania życia dziesiątków tysięcy ludzi, by zdobyć Syrakuzy i całą Sycylię. To dałoby Atenom przewagę nad wszystkimi. Tyle, że inni ludzie tacy, jak Nikias uważali i wyrażali to głośno, że taka operacja nie jest w ogóle możliwa, jej pretekst zaś jest fałszem. Jego mowa jednak nie spotkała się ze zrozumieniem, albowiem Ateńczycy byli uskrzydleni własną potęgą. Prowokacja była przygotowana bardzo starannie, a jej najważniejszym elementem był Alcybiades, który mimo młodego wieku został wybrany na stratega. Kto go wybrał, bo to jest najważniejsze? Nie wiemy. Wiemy za to kto go wskazał – Sokrates. Przebieg wypadków przekonuje nas, że ludzie, którzy prowadzili wojnę przeciwko Atenom mieli nie tylko dokładnie wytyczone cele, ale także znakomite rozeznanie w polityce wewnętrznej Aten, a co za tym idzie opracowaną metodę, która musiała przynieść im sukces. Byli geniuszami, z pewnością, choć nie znamy ich z imienia, albowiem historia zachowała jedynie imiona tych, którzy stali się ofiarami ich polityki.

Od samego początku było jasne, że bez zniszczenia ateńskiej floty nie można nawet marzyć o zwycięstwie. Żeby zniszczyć flotę, samemu jej nie posiadając potrzebne są prowokacje i pułapki. Tych zaś nie można budować bez przekupstwa. Czyj wobec tego budżet stał za prowokacją znaną jako Wyprawa Sycylijska? Tego niestety nie wiemy. Możemy zasugerować, że spartański, ale to jest bardzo mało. Sugestia z kolei, że kartagiński to chyba zbyt wiele.

Skupmy się jednak na Alcybiadesie. Kim on był dokładnie, wskazują nam czasy dużo późniejsze. Oto Fryderyk Nietsche uznał go za jednego z nadludzi. I to – na gruncie filozoficznym – załatwia moim zdaniem sprawę.

No, ale jest jeszcze grunt historyczny i polityczny. Tam nie jest tak łatwo, bo nikt nie wyciąga ostatecznych wniosków, ale moim zdaniem są one proste do przeprowadzenia. Ateny były państwem poważnym. A to znaczy, że procedury działały. Przez demokrację działały wolniej, ale wciąż działały. Kiedy flota i armia operowały już pod Syrakuzami, ktoś się zorientował kim jest Alcybiades i wysłano po niego okręt o jakże wymownej nazwie Salamina. Alcybiades, kiedy posłańcy przybyli do obozu ateńskiego na Sycylii, oczywiście zorientował się o co chodzi. Nie dał jednak po sobie tego poznać i zgodził się pozostawić ekspedycję pod dowództwem Nikiasa, a następnie wyruszyć do Aten, gdzie miał się odbyć jego proces. Nie zgodził się jednak wejść na pokład Salaminy, być może dlatego iż przeczuwał, że w czasie morskiej podróży fala zmyje go z pokładu i nigdzie nie dopłynie. Wsiadł na inny okręt, który płynął za Salaminą. Po drodze oczywiście uciekł i zatrzymał się dopiero w Sparcie, gdzie udzielono mu azylu. Wszyscy o tym wiedzą, ale interpretują historię Alcybiadesa w oderwaniu od wydarzeń politycznych i od osób, które te wydarzenia prowokowały. Alcybiades jest po prostu nieudanym uczniem Sokratesa, który się zdegenerował bo miał podły charakter. Po cóż więc było go wychowywać? I czy Sokrates w czasie procesu wychowawczego nie zorientował się z kim ma do czynienia? A jeśli się zorientował, dlaczego nie przepędził Alcybiadesa i tego drugiego? Takich pytań nikt nie zada, albowiem żyjemy w okolicznościach, w których kult Sokratesa i jego ucznia Platona jest podniesiony do rangi religii państwowej. Choć państwo, które realizuje ich program nie istnieje w realnych granicach, tworzą je jednak ludzie połączeni pewnym rodzajem obłąkania i ślepoty. Niestety oni mają wpływ na media i kształcenie młodzieży, które odbywa się w myśl doktryny sokratejskiej, to znaczy produkuje degeneratów lub głupków, którzy mają wpływ na politykę.

Powróćmy do Alcybiadesa – jeśli ktoś ucieka przed procesem, to znaczy, że jest winny i dziwne jest to, że nikt do opisu tego przypadku nie zastosował logiki, którą z taką lubością stosuje się w rozważaniach o początku wszystkiego.

Podsumujmy teraz całość – bez propagandy i prowokacji nie można wygrać wojny z potężnym przeciwnikiem. Wrogowie Aten chcieli zniszczyć ich flotę i zrobili to. Nie za pomocą kosztownych ekspedycji i wielkich bitew morskich, w których sami traciliby okręty i ludzi, a także złoto. Zrobili do podstępem wychowując zdegenerowanych polityków, podejmujących – dla dobra państwa – fałszywe decyzje. Czy w taką pułapkę dali się wpędzić Amerykanie w roku 2005? Nie. Czy damy się wpędzić w taką pułapkę dzisiaj? Czy pozwolimy Moskwie wygrać wojnę po kosztach, bez wydatków z ich strony? Mam nadzieję, że nie. Zauważmy jednak chociaż, w jaki sposób próbują oni tę pułapkę zastawić, a świadczą o tym ostatnie wypowiedzi Lisa i Sikorskiego, w wymowie dokładnie pokrywające się z tym, co przed Wyprawą Sycylijską mówił Alcybiades na zgromadzeniu ludowym w Atenach. Prowokacja posługuje się łatwymi do przełknięcia i sugestywnymi, ale całkowicie zakłamanymi metaforami. Nie możemy w nie wierzyć. I zawsze musimy na nie uważać. Obroną przed tym są tylko pogłębione studia nad przypadkiem, bez udziału pośredników, których wyprodukował system akademickiej edukacji. Do czego zachęcam.

Pod jednym z ostatnich tekstów, ktoś wrzucił link do komedii „Chmury” Arystofanesa. Ja sobie to otworzyłem, bez zamiaru czytania całości. Zacząłem od wstępu i natychmiast go porzuciłem. Potem przeszedłem do tekstu głównego, który jest, z każdego możliwego punktu widzenia, interesujący. Dla mnie był ciekawy, albowiem wiele tam było o wszach i gnidach dręczących jednego z bohaterów. Co od razu przypomniało mi Diogenesa z Synopy, przytomnie wydającego wymuszone na Ateńczykach pieniądze na fryzjerów i golarzy. Wiedział ten chłop co robi. No, ale ważniejszy jest dziś ten wstęp, albowiem zaczyna się on tak:

Czy przyda się mówić prawdę w żartobliwy i dowcipny sposób? Czy wyśmiewając i wyszydzając zdrożności ludzkie, można je z serc ludzi wyplenić?” Takie pytanie zadaje sobie I. van Leeuwen, pierwszorzędny dziś znawca Arystofanesa i wielki jego wielbiciel; rozchodzi się oczywiście o komedię, o jej ostateczne zadania i cele istotne, tj. o jej wychowawcze, życiochronne, kulturalne działanie, którym się zbliża do wielkiej swej siostrzycy tragedii, spełniać mającej, udoskonalenie człowieka na czele ogółu sztuk pięknych.

Nie wiadomo do kogo pochodzi wstęp, ale przyjąć musimy, że od Edmunda Cięglewicza, znanego krakowskiego dziennikarza, którego pamiętamy z wiersza o wyprawie Lucjana Rydla do Myken, napisanego ręką Boya-Żeleńskiego. Ostatnia strofa brzmi tak:

I wraz otrząsłem się z pogańskich baśni, 

Ukląkłem cicho i złożyłem ręce — 

I zaraz w sercu stało mi się jaśniej 

I dziękowałem Najświętszej Panience, 

Za to, że swoich łask mi wciąż użycza

I mnie wysłała tu — nie Cięglewicza

Nie chcę tu szydzić za bardzo z krakowskich znawców spraw antycznych, ale celowo posługuję się wierszem Boya. Kiedy bowiem już mi zapadł w serce i mózg ten całkiem idiotyczny początek wstępu, zajrzałem sobie do wiki, w wersji angielskiej, żeby było jeszcze gorzej i żeby jeszcze bardziej obniżyć rangę tych moich rozważań filozoficznych i wpisałem hasło Arystofanes. Tam znalazłem informacje o innym autorze komedii imieniem Eupolis. Potem kliknąłem okienko translatora i przeczytałem pierwsze zdanie – klasyczna komedia grecka zaczęła rozkwitać na początku Wojny Peloponeskiej – tak to jakoś brzmiało.

I wtedy zadałem sobie pytanie – co to jest klasycyzm? Mając przecież w pamięci wszystkie spory, jakie akademicy wiedli przez stulecia, udając, że traktują poważnie ten problem. Klasycyzm bowiem w wydaniu uniwersyteckim, a mam na myśli uniwersytet nowoczesny, służy do wyłudzania pieniędzy i podnoszenia samooceny ludziom z deficytami, którzy nie rozumieją ani jego funkcji, ani też samego wyrazu funkcja. Chodzi tylko o to, by przybrać jakąś pozę i stanąć na tle postaci, która klasycyzm reprezentuje, a także by jej cień pokrył się – lub choćby tylko dotknął – cienia człowieka inicjującego dyskusję o klasycyzmie. Niby o tym wiemy, ale jednak kiedy spoglądamy uważniej na ten fenomen nie potrafimy ukryć zaskoczenia. Klasyczna komedia zaczyna się wraz z Wojną Peloponeską. Czy to nie jest niezwykłe? A Cięglewicz się zastanawia, podpierając się przy tym zagranicznym autorytetem, czy można mówić prawdę w żartobliwy sposób. Można, tylko po co? Odpowiedź jest bardzo prosta – żeby coś ukryć. Trochę się wstydzę, że sprawy tak proste i oczywiste muszę tu opisywać, ale zaraz przejdziemy do opisów mniej oczywistych. Jeśli komedia rodzi się podczas wojny, to znaczy, że jest elementem walki stronnictw, które w państwie decydują i sposobie prowadzenia wojny. Jeśli prócz Arystofanesa, którego dzieła się zachowały, wymienia się innych komediopisarzy, w tym Eupolisa, który pisał komedie wymierzone w Alcybiadesa, to znaczy, że komedia jest elementem walki politycznej. I niesie ze sobą poważne ryzyko. Taki Eupolis, na przykład, znalazł się wśród członków ekspedycji płynącej pod dowództwem Alcybiadesa na Sycylię. No i Alcybiades kazał go utopić. Taki był los artystów parających się komedią klasyczną, nad której funkcją głowi się Cięglewicz przybierając różne pozy, które uważa za „antyczne”. O czym są Chmury, wszyscy wiedzą, ale jeszcze przypomnę – to jest szyderstwo z Sokratesa. Jest ono tak wielkie, że Platon wcale się z tej komedii nie śmiał, ale uznał, że przyczyniła się ona do skazania i śmierci Sokratesa. Za to Cięglewicz i inni badacze uważają, że te Chmury, to jest kupa śmiechu, a do tego napisana klasycznym stylem – obojętnie co by to nie miało znaczyć.

Przyjrzyjmy się więc temu początkowi epoki klasycznej, z której wyrastają potem wszystkie późniejsze klasycyzmy. Możemy ją chyba wydatować tak, jak datuję się demokrację w Atenach? W każdym razie zróbmy tak, nawet jeśli to nadużycie. Nie będę przecież teraz studiował tekstów wskazujących dokładnie kiedy zaczęła się epoka klasyczna. Posłużę się Tukidydesem. Napisał on w Wojnie Peloponeskiej o upadku Pizystratydów. Czyli synów tyrana, który zaczął rozbudowywać Ateny i przyczynił się do wzmocnienia ich pozycji. Było to tak. Rządy objął najstarszy syn tyrana – Hippias, a jego młodszy brat Hipparch zakochał się w tym czasie w młodzieńcu imieniem Harmonidos. Traf chciał, że ten młodzieniec miał już innego narzeczonego, imieniem Arystogejton. Pana w kwiecie wieku, który nie miał co prawda za dużo wpływów i pieniędzy, ale należał do stronnictwa demokratycznego. Harmonidos powiedział synowi tyrana, że żadnej miłości nie będzie, bo ma chłopaka. No i Hipparch się obraził i zaczął wymyślać różne szykany. To się nie spodobało Arystogejtonowi i zaczął on obmyślać spisek przeciwko Pizystratydom, którego finałem miało być zamordowanie Hippiasa podczas igrzysk panatenajskich. Tukidydes jednym zdaniem wspomina tylko, że za całą sprawą stała Sparta, a te wszystkie uniesienia miłosne były zwyczajowymi numerami, którym mocarstwa posługiwały się, by wywołać przewrót u sąsiada. Spisek obejmował tylko kilka osób i miał wielkie szanse na powodzenie. Hippias, mimo, że otaczał się najemnikami, był raczej otwarty i każdy mógł z nim pogadać. Kiedy Arystogejton i Harmonidos oraz inni spiskowcy uzbrojeni w sztylety, mieli zabrać się za robotę, okazało się, że jeden z wtajemniczonych przyjaźnie rozmawia z tyranem. Obaj główni bohaterowie – Arystogejton i Harmonidos – wpadli w panikę i uciekli. Po drodze spotkali, całkiem nieuzbrojonego brata tyrana czyli Hipparcha. Zabili go więc, z zemsty za te zaloty. Co nie ma uzasadnienia, jeśli wyłączymy z całej sprawy wpływ Sparty. Spisek bowiem się rozsypał i należało go raczej potępić oraz się odeń odciąć.

Potem straż zabiła Harmonidosa, a Arystogejton został zamęczony na przesłuchaniach. Hippias zaś z sympatycznego władcy, dbającego o miasto, stał się wylęknionym tyranem. Ateńczycy zaś uznali, że tyrania jest gorsza od demokracji i zmienili ustrój w kolejnym pokoleniu. W tej historii ważny jest mechanizm jaki wykorzystują wrogowie, żeby oddzielić władcę od ludu. I on jest tu wskazany wyraźnie – chodzi o osobiste animozje i silne emocje. Tak zaczęła się epoka klasyczna w Grecji. Teraz zastanówmy się gdzie możemy o tym poczytać? Bo o presokratykach, Grecji mykeńskiej, o hellenizmie, to w zasadzie wszędzie. Kłopot jest ze syntetyzowanym podręcznikiem do historii Grecji klasycznej. Informacji na ten temat jest dużo, ale są rozproszone.

Przed laty wszyscy zainteresowani historią czekali, aż para sławnych profesorów – Bendetto Bravo i Ewa Wipszycka – napiszą II to swojej monumentalnej Historii starożytnych Greków. Tom I został wydany w latach osiemdziesiątych i obejmuje czas do końca wojen perskich, a tom III został wydany w roku 1992 i obejmuje czasy panowania Aleksandra. I to jest doprawdy niezwykłe, bo ja w pewnym momencie przestałem czekać na tom II, albowiem straciłem zainteresowanie historią w ogóle. Nie mogłem jednak i nadal nie mogę do końca zrozumieć dlaczego ten II tom, dotyczący czasów, które służą permanentnemu lansowi autorytetów, dziennikarzy, pisarzy, oszustów i szpiegów, czasy, o których wszystko ponoć wiadomo, bo tekstów na ich temat jest cała masa, nie mógł ukazać się przez blisko trzy dekady. W końcu się ukazał – w 2009 roku. No, ale spróbujcie go kupić. Te dwa leżą wszędzie i są łatwo dostępne, podobnie jak inne dzieła tych autorów. No, ale tego jednego, dotyczącego Grecji klasycznej wydano tyle co kot napłakał. To trochę dziwne, zważywszy, że ja sam mógłbym sprzedać z tysiąc egzemplarzy. Można oczywiście powiedzieć, że ilość wiedzy na temat epoki klasycznej jest tak ogromna, łatwość jej pozyskania również, że nie ma co szaleć z nakładami. Możliwe, ale w roku 2009 świat tak jeszcze nie wyglądał. Poza tym książka ta, to podręcznik akademicki i przydałaby się studentom, którzy – jak znam życie – walczą teraz przed egzaminem o każdy egzemplarz. Powodów opóźnienia tego wydania może być wiele. Ja jednak chciałbym włączyć ten przypadek do ogólnej, pardon, rozpierduchy, związanej z definicją klasycyzmu, Grecji klasycznej i wszystkiego co się tam wyrabiało. A co z całą pewnością dotyczyło degeneracji władzy w Atenach.

Zanim zdefiniujemy ten cały klasycyzm i jego źródło czyli Ateny V wieku, zwróćmy uwagę na jeszcze jeden tekst, w którym ten wyraz się pojawia. To mnie, jako autora pogrąży ostatecznie, albowiem podając wiążące definicje i aspirując do poważnej dyskusji nie można przywoływać tego tekstu. Ja jednak to zrobię. Chodzi mi o Protokoły mędrców Syjonu. Zaraz na początku znajdujemy tam taki passus:

ALKOHOLIZM. KLASYCYZM. PRYWATA Spojrzycie na odurzone wódka zwierzęta, do której, użycia nadmiernego prawo otrzymywane jest razem z wolnością. Czyżbyśmy mieli pozwolić, by i „nasi” doszli do podobnego stanu? Narody gojów odurzone są przez napoje wyskokowe. Młodzież ich zatraciła inteligencje wskutek klasycyzmu i wczesnej rozpusty, do której podjudzana była przez agentów naszych w postaci guwernerów, lokajów, guwernantek w domach zamożnych, kelnerów i kobiet naszych w miejscach rozrywek gojów. Do liczby ostatnich włączam również tak zwane „damy z towarzystwa” które są dobrowolnymi naśladowczyniami tamtych pod względem zbytku i rozpusty.

Wszyscy oczywiście wiemy, że te Protokoły to fałszywka, wyprodukowana na zlecenie ochrany, a udowodnił to we wstępie do wydania z roku 1992 profesor Janusz Tazbir. Wstęp ten liczy sobie 157 stron i wszystko tam jest dokładnie wyjaśnione. Ja tego wstępu nie czytałem, podobnie jak całości Protokołów. Zauważyłem jednak ten klasycyzm. Nie wiem czy prof. Janusz Tazbir wyjaśnia dlaczego słowo to użyte zostało w tym kontekście i co ono dokładnie oznaczało dla człowieka, który protokoły stworzył. Myślę, że osoba ta dobrze się orientowała, w komunikacji niejawnej, której istnienia nikt przecież zaprzeczał nie będzie. Tam słowo klasycyzm musi znaczyć dokładnie to, co zostało wskazane w tym akapicie. Jeśli jednak my, chodząc do szkoły i na wyższe uczelnie, nie jesteśmy zaznajamiani z tym znaczeniem, a kładzie się nam do głów inne zupełnie wyjaśnienia terminu, to jak nazwać tę sytuację? Chyba psuciem młodzieży? Tak myślę. Okay, może to jest jakiś błąd tłumaczenia, ale w takim razie poproszę o wyjaśnienie na czym on polega i co miało tam być zamiast klasycyzmu. Sam zaś zaproponuję taką oto definicję – klasycyzm to powierzchowne naśladownictwo bez zrozumienia, dotyczy ono nie tylko klasycznej Grecji, ale wszystkich epok, w których można wskazać czasy najgłębszego upadku i nazwać je „wiekiem złotym”. Całość – co było do okazania – służy deprawacji kolejnych pokoleń.

Na koniec prośba od mojego kolegi

Polski Związek Niewidomych Okręg Lubelski Koło w Rykach zwraca się z prośbą o wsparcie finansowe na rzecz Koła.

Polski Związek Niewidomych w Rykach zrzesza osoby niepełnosprawne z dysfunkcją narządu wzroku, które z racji swojego inwalidztwa często żyją w izolacji. Organizujemy szkolenia, wycieczki, spotkania, które integrują osoby niewidome i słabowidzące w celu ich społecznej integracji, wyrównywania szans w dostępie do informacji, edukacji, zatrudnienia i szeroko pojętej aktywności społecznej a także w celu ochrony ich praw obywatelskich.

Efektem spotkań są min. oddziaływania psychologiczne, przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu, akceptacja niepełnosprawności, które mają ogromne znaczenie w przypadku osób niewidomych.

Dzięki przyjaznej dłoni ludzi dobrej woli możliwa jest realizacja naszych celów i zamierzeń. W imieniu naszego stowarzyszenia oraz jego członków wyrażamy głęboką wdzięczność za ofiarowaną pomoc i życzliwość.

Jeśli nie masz innej możliwości – można nam pomóc w działaniu przeznaczając 1,5 % podatku na PZN w naszym powiecie.

Krajowy Rejestr Sądowy – nr KRS: 0000007330

z dopiskiem na cel: Koło w Rykach

Diogenes Laertios pisze, że Sokrates odrzucił poszukiwania, którym oddawali się filozofowie przyrody, albowiem uznał je za niepraktyczne dla człowieka. Zajął się czym innym, a czym wszyscy wiemy – filozofią moralną, skupioną na człowieku i jego postawach. Czy to znaczy, że ona była praktyczna? Możemy teraz rozpocząć dyskusję, co to znaczy – praktyczna i dlaczego Laertios tak napisał? Sokrates chodził po ulicach i plątał się po Agorze, tam zaś zaczepiał ludzi, także wpływowych i zadawał im różne pytania. Te pytania doprowadzały niektórych z nich do furii, albowiem Sokrates był człowiekiem dobrze zorientowanym i wiedział o co pytać. Nie uprawiał filozofii przyrody, nie pytał więc zapewne o to, dlaczego słońce świeci. Już prędzej o to, co bracie ukradłeś i gdzie to trzymasz? Był wszak moralistą.

Co prawda Laertios nie zostawił nam ani jednego przykładu – o co dokładnie pytał Sokrates przedstawicieli demokratycznego rządu Aten, ale przekonał – mnie przynajmniej – żeby nie ufać za bardzo temu co o Sokratesie napisał Platon. Pisze nam bowiem Laertios, że zdarzało się nagminnie, iż Sokratesa lżono, a czasami także targano za włosy. Raz jeden nawet ktoś kopnął go w tyłek, a mistrz udał, że tego nie widział. Rzeczywiście, filozofom przyrody nie mogły się przytrafić takie rzeczy, była ona bowiem – ta filozofia zbyt niepraktyczna. Kogo w końcu może obchodzić jakiś bezkres czy ogień czy też atomy, których nie widać. Ktoś może powiedzieć, że Laertios mógł się mylić, a Platon nie, bo przecież Platon znał osobiście Sokratesa. Jasne, był jego ulubionym uczniem, sam to napisał, choć nie wszyscy się z tym zgadzali. Ja od siebie dodam, że Leartios na pewno nie ustrzega się błędów i za chwilę wskażę o jakie błędy mi chodzi. A są one doniosłe. Jakoś tak się składa jednak, że one akurat nie budzą większego zainteresowania, cała uwaga badaczy i entuzjastów filozofii starożytnej skupiona jest bowiem na czymś innym. Na tym moralnym wymiarze filozofii Sokratesa i na jego życiu, skromnym, pełnym oddania uczniom i prawdzie, którą starał się wydobyć z każdego, nazywano bo bowiem akuszerem prawdy. Jego matka była wszak położną. Tak, jak Giovanni Reale pisze, że filozofia rozkwitła w Jonii i Italii, bo tam było najwięcej wolności i gospodarcza dynamika wyprzedzała inne obszary zamieszkałe przez Greków, tak Diogenes Laertios pisze, że Sokrates nie opuszczał Aten, bo go to nie interesowało. Żył w mieście, a jedyne podróże jakie odbywał związane były z udziałem w kampanii przeciwko Sparcie.

Giovanni Reale wskazując na Jonię i Italię, omija dziwnym manewrem całą historię Zenona z Elei i innych jego towarzyszy, którzy wystąpili przeciwko tyranom w swoim mieście. I teraz znajdźcie w sieci choć dwa zdania o tych tyranach, którzy skazali na śmierć Zenona. Ten zaś przed ową śmiercią odgryzł jednemu ucho, a jak chcą inni nos. Następnie został utłuczony na miazgę w moździerzu. Ciekawe swoją drogą, jak to wyglądało? I jakie urządzenie służyło do tego tłuczenia. Tyrani rządzący Wielką Grecją, o których dowiadujemy się studiując historię Platona, przekonującego do czegoś tyrana Syrakuz, nie istnieją w momencie, kiedy sławni badacze omawiają historie eleatów, bo to im przeszkadza w wyjaśnieniu fenomenu filozofii jońskiej i italskiej. Żeby była filozofia musi być bowiem wolność polityczna i gospodarcza. Ta zaś była właśnie tam – w Jonii i Italii.

No i potem w Atenach, kiedy żył Sokrates, który został – przez demokratyczny rząd – skazany na śmierć.

Diogenes Laertios zaraz po tym, jak napisał, że Sokrates nigdy nie wyjeżdżał, mówi, że był on jednak w Delfach, a także na Samos. Nie wiem jak Wy, ale ja myślę, że są to kluczowe kierunki i miejsca. Wielu filozofów odwiedzało obydwa, ale nie wiemy dokładnie po co. Na Samos rządził Polikrates zlikwidowany następnie przez Persów, a sama wyspa była kluczem do Morza Egejskiego, punktem przeładunku złota spływającego w wodzie rzek i strumieni z gór Azji Mniejszej, a także kontrolerem szlaków ku Sycylii i Apulii. Na Samos – taka hipoteza – jeździło się po pieniądze. Po co jeździło się do Delf, każdy już sobie sam dośpiewa – po instrukcje. Oczywiście z tymi pieniędzmi, które pobrało się wcześniej na Samos w kantorku u Polikratesa. W Delfach wyrocznia mówiła co i jak. Sokrates był w Delfach i pytia powiedziała mu, że jest najmądrzejszy. Dostał gwarancje jednym słowem i były to gwarancje boskie. Był bowiem Sokrates człowiekiem religijnym. No, ale cóż mogą obchodzić boskie gwarancje demokratyczny rząd republiki ateńskiej? W dodatku prowadzący wojnę z Peloponezem?

Porzućmy na chwilę te delikatne szyderstwa i skupmy się na wspominanym tu już realizmie Sokratesa. Jest to realizm rozumiany potocznie, a nie kategoria filozoficzna, znana z czasów późniejszych. Chodzi o to, że Sokrates nie zajmuje się jakimiś niesprawdzalnymi dyrdymałami, ale interesuje go kto jak się prowadzi i wpływ owego prowadzenia na stan państwa. W dodatku Sokratesa interesowały te sprawy w wymiarach dość szczegółowych. Gdyby było inaczej, nikt nie targałby go za włosy i nie kopał po tyłku.

Widzimy więc, że postawa i metoda Sokratesa wiązała się z pewnym ryzykiem. Miała jednak boskie gwarancje. Wniosek stąd płynie następujący – Sokrates był uzurpatorem i za pomocą swojej metody, jakże nowatorskiej, a także gwarantowanej przez najważniejsze bóstwa, próbował wpływać na demokratyczne rządy. I nie jest to żadne odkrycie, bo wszyscy piszą, że reprezentował on, oddaloną od władzy, oligarchię. Przedstawicielem tej oligarchii był oczywiście Platon, jego najzdolniejszy uczeń. Czy Sokrates miał jeszcze innych uczniów? Tak, i były to same mendy, jeden w drugiego. No, może się trochę zagalopowałem – prawie same mendy. I nie mówcie mi, że nie mogę tak napisać. Filozofia moralna nie chadza bowiem na kompromisy, czego dowodem jest sam Sokrates. Najważniejszymi uczniami byli Alcybiades i Kritias, wprost próbujący zmienić ateński ustrój z demokratycznego na oligarchiczny. Dodajmy do tego Arystypa z Cyreny, który był jeszcze bardziej praktyczny od Sokratesa, był do tego stopnia praktyczny, że jak tamten został skazany na śmierć, nie pokazał się ani razu w jego celi. Ukrywał się na pobliskiej Eginie, co mu potem wypomniał Platon. Alcybiades i Kritias też byli praktyczni i jak tylko uznali, że dowiedzieli się już od Sokratesa wszystkich potrzebnych rzeczy, poszli w politykę. Ateny przegrały wojnę ze Spartą, a oni stworzyli rząd, przez tę Spartę gwarantowany. Co oczywiście wiązało się z ułożeniem list proskrypcyjnych. Platon się na nich nie znalazł.

Ponoć to Kritias właśnie był autorem spisku przeciwko Sokratesowi. Ten bowiem coś wiedział, wbrew swoim uroczystym i publicznym zapewnieniom, że nie wie nic.

Kiedy nie było już Sokratesa, za sprawą Kritiasa, na śmierć skazano także innego oligarchę – Teramenesa. On także musiał wypić cykutę. Wychylił kielich za zdrowie Kritiasa właśnie. Teramenes reprezentował w tej historii element błędu, niedoważenie, którego nie zauważyli ani demokraci, ani Sokrates. Otóż był on człowiekiem reprezentujących środowiska arystokracji zubożałej. Balansował więc pomiędzy starymi rodami, a nuworyszami panoszącymi się w zgromadzeniu i wskazującymi – jakże słusznie – że Sokrates psuje młodzież. To było łatwe do udowodnienia, wystarczyło wskazać na Kritisa i Alcybiadesa ludzi całkowicie zepsutych i zdeprawowanych.

Możemy wnosić, że Teramenes reprezentował także koła wojskowe, szczególnie zaś flotę. Był bowiem odpowiedzialny za pochówek załóg zniszczonych okrętów, w sławnej bitwie pod Arginuzami. Nie wypełnił swojego obowiązku i groziła mu śmierć. Zamiast niego jednak na śmierć skazano innych. Sokrates próbował ich bronić, ale mu się nie udało. Jego uczniowie zaś – Kritias i Alcybiades – robiący wielkie kariery, zorientowali się, że w Teramenesie mogą mieć praktycznego sojusznika przeciwko demokratom, dlatego go ocalili. Było to zagranie taktyczne. I teraz odejdźmy na chwilę od intryg i skupmy się na ostatniej, wielkiej bitwie Wojny Peloponeskiej, w której najlepsza flota ówczesnego świata – flota ateńska, została rozbita i całkowicie zniszczona przez koalicyjną flotę na której czele stały lądowe szczury ze Sparty. Jak to w ogóle było możliwe, skoro Ateny miały tak wybitnych strategów wychowanych przez tak wybitnego filozofa jak Sokrates?

No właśnie jak?

Po tej bitwie pokój negocjował Teramenes właśnie, a kiedy już go wynegocjował Kritias wpuścił go w pułapkę i skazał na śmierć przez wypicie cykuty, tak jak Sokratesa. Miał bowiem kozła ofiarnego, na którego mógł zwalić winę za klęskę. Potem zaś – już ze spartańskimi gwarancjami – przejął wraz z trzydziestoma tyranami, rządy w Atenach. Historia Sokratesa powtórzyła się w historii Teramenesa. Flota została zniszczona, albowiem oligarchia nie potrzebowała floty, by prowadzić politykę. Nie potrzebowała też armii. Oligarchia potrzebuje jedynie pieniędzy i gwarancji. I to się nie zmieniło do dzisiaj. Skąd się wzięły pieniądze na rządy oligarchiczne w Atenach po zakończeniu Wojny Peloponeskiej? Nie wiem. Gwarancji udzieliła Sparta, to pewne.

Kiedy nie było już Sokratesa, w Atenach pojawił się Diogenes z Synopy. On także był wcześniej w Delfach, a wyrocznia przekazała mu instrukcję dość zagadkową. Powiedziała mianowicie, że ma psuć pieniądze. I on to zrozumiał dosłownie, a wcale nie trzeba było w ten sposób tego pojmować. Tak pisze Laertios. No i stało się to, co się stało. Diogenes wylądował w Atenach, zaczął chadzać na uczty do Platona, a wcześniej był u fryzjera, żeby nie robić siary i nie wyglądać jak dziad. Platon zaś nazwał go Sokratesem szalonym. Tym samym wskazał mu miejsce, czego jakoś nikt nie zauważa. Pytanie czy zrobił to celowo? Można zadać też inne – czy aby na pewno Diogenes źle zrozumiał wyrocznię? No, ale ono implikuje takie konsekwencje logiczne, że ja się nie podejmuję ich teraz rozwijać.

Oceniając postawę Sokratesa i Diogenesa stwierdzić musimy, że z nich dwóch bardziej szalony był Sokrates. Nawet jeśli rozumiał swoja misję, nie potrafił wybrnąć z sytuacji, a to znaczy, że nie rozumiał metody, na którą udzielono mu gwarancji. Ze szczegółami oraz wszystkimi konsekwencjami pojął ją za to Diogenes z Synopy. Dowód na to jest prosty – Diogenes żył długo i umarł spokojnie. Mimo wielkiej dynamiki jego życia. I nie mówcie mi, że życie ludzkie nie jest ważniejsze od filozofii, a postawa Sokratesa zasługuje na uznanie. Nie zasługuje. Na pewno za to zasługuje na uwagę.

Diogenes Laertios, którego nie czytałem nigdy wcześniej jest niewyczerpanym źródłem inspiracji. Nie mogłem się wczoraj oderwać od lektury, tylko 7 zyli na allegro i tyle frajdy. Chylę czoła przed filozofami Grecji, albowiem udało im się, mimo licznych przeszkód, utrwalić swoją tradycję i przekonać ludzi, po tysiącach lat, że ich misja polegała na filozofowaniu właśnie. Nie wierzymy bowiem chyba w to, że ktoś celowo utrwala taką wersję, żeby coś ukryć? Na przykład jakaś grupa wtajemniczonych, którzy działają po to właśnie, byśmy nie widzieli rzeczy oczywistych. Ja na pewno w to nie uwierzę, a to ze względu na Diogenesa z Synopy, który miał do czynienia z wtajemniczonymi. Jego imiennik, autor książki, którą wszyscy oprócz mnie znali, nie wyjaśnia kim byli owi wtajemniczeni, ale pojawili się u Diogenesa pewnego dnia i zaproponowali mu wtajemniczenie, w zamian – uwaga – za lepsze miejsce w Hadesie. Diogenes ich wyszydził. Czy możemy do analizy tego zdarzenia zastosować metodę czystej spekulacji, którą zaproponowali światu filozofowie? Myślę, że tak. Ktoś określany wyrazem wtajemniczony, a jest to cała grupa osób, co implikuje wniosek następujący – grupa osób musi mieć jakieś wpływy – nie szuka popleczników. No chyba, że ten o kogo zabiega – co zostało odnotowane przez Laertiosa – ma jakieś atuty, których wtajemniczonym brakuje. Jakie atuty mogą uwodzić wtajemniczonych w Diogenesie? Osobniku, który jadł publicznie, masturbował się publicznie, żebrał nachalnie, włączał się do dyskusji niepytany, wdawał się w liczne awantury, nie szanował hierarchii jawnych, w dodatku nędzarzu? To może być tylko jedno – głębsze wtajemniczenie. Musiało być ono bardzo głębokie, skoro ci kolesie, co tam przyszli położyli na szali argument tak ważki, jak miejsce w piekle. Musieli być oni jeszcze w dodatku bardzo religijni, a także ufać, że podobną postawę reprezentuje Diogenes.

Fragment o wtajemniczonych jest absolutnie demaskatorski, ale są tam lepsze kawałki. Diogenes w drodze z Aten na Eginę, gdzie nie jest wcale daleko, został porwany przez piratów. Na omówienie roli piratów w polityce wewnętrznej polis, przyjdzie chyba kiedyś czas. Na czele tych piratów stał osobnik imieniem Skripalos. I ja wczoraj wpisałem sobie tego Skripalosa w gogle i oto co mi wyszło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Siergiej_Skripal

Nie mówcie mi, że to jest przypadek. Żadnych innych Skripalosów w całym, wielkim Internecie nie ma. Diogenes, znany w całych Atenach i okolicy został zabrany na Kretę i tam sprzedany w niewolę. Kupił go bogaty mieszkaniec Koryntu imieniem Kseniades. Na targu niewolników Diogenes zachowywał się ze zananą wszystkim bezczelnością i to on wybrał Kseniadesa, jako swojego pana, co zostało potraktowane jako ciekawostka i nie podlega żadnym interpretacjom. Kseniades zabrał Diogenesa do swojego domu w Koryncie i zrobił go zarządcą, a także wychowawcą synów. Diogenes zaś – tak to opisuje jego imiennik – poustawiał wszystko tak, że chodziło jak w zegarku. Synów zaś ostrzygł najpierw do gołej skóry, zabronił im upiększać ciało czymkolwiek, nie pozwalał – kiedy chodzili po mieście – na oglądanie się na boki i rozmowy z kimkolwiek, szczególnie zaś ze starszymi mężczyznami, a także nauczył ich jazd konnej, strzelania z łuku, rzucania oszczepem i walki mieczem. Jak na żebraka żyjącego w beczce, abnegata i wygnańca bez domu, który kręci się po kraju w pożyczonym płaszczu, z jedną żebraczą torbą, Diogenes prezentował dość zaskakujący zestaw umiejętności.

Dla mnie osobiście największym szokiem w życiorysie Diogenesa było coś innego.  Zanim zdradzę co, opiszę pewną wizję tej postaci. Jego najbardziej zapamiętuje się z kursu filozofii, a tym co zostaje w pamięci, są podkreślane przez wykładowcę kontrowersyjne cechy Diogenesa. Zminimalizowanie potrzeb, weredyczne usposobienie, gwałtowny temperament, wszystko to, jednym słowem, co odróżniało go od ateńskiej elity i powodowało, że działał jak magnes, przyciągając młodych i starych, którzy chcieli zostać jego uczniami. Na podstawie tych informacji każdy sobie jakoś tego Diogenesa wyobrażał. Czytamy ten jego życiorys złożony z trudno układających się w chronologię kawałków i nagle dowiadujemy się, że wydawał pieniądze na fryzjerów i golarzy. To jest duża rzecz. Facet, co śpi z psami w beczce, je byle co, wyznaje iż zebrane pieniądze przeznacza na utrzymywanie schludnego wyglądu. Mamy tu więc pewną sprzeczność. Tylko skąd ona się wzięła? Bo mam wrażenie, że Laertios nie widzi w tym żadnej sprzeczności. Widzimy ją tylko my, albowiem przez wieki postać i zachowania Diogenesa zostały utrwalone w pewnych schematach, najprawdopodobniej całkowicie fałszywych. Diogenes miał pieniądze. Miał ich nawet całkiem sporo, albowiem nie tylko brał chadzał do fryzjerów, ale także bywał na składkowych ucztach organizowanych przez Platona. Jego relacja z Platonem jest interesująca, bo wygląda na to, że Diogenes zwalczał Platona i jego idee. Jakże słusznie zresztą. Platon, człowiek wpływowy, zapewne wtajemniczony, zajmujący się pisaniem i upublicznianiem swoich myśli, musi – tak to wygląda – tolerować u siebie Diogenesa, który robi mu same przykrości. I jeszcze wytka mu obżarstwo. Idee zaś wyszydza i znajduje w tym zwolenników. Postawa Diogenesa nie jest więc przymusem, ale wyrazem woli, a poza tym jest pewną stylizacją i dowodem przeprowadzonym na samym sobie. Diogenes negując ateńską hierarchię stylu życia zyskuje zwolenników gotowych mu płacić za to, że istnieje. I to jest ważna wskazówka. Można oczywiście dyskutować czy Diogenes był samodzielny, ale nikt tego nie czyni – chyba. Postawmy więc tu taki problem – czy Diogenes wykreował sam siebie, czy ktoś może stymulował tę jego kreację? Bo, że nie miała ona nic wspólnego z wizją, którą nam przekazano na kursie filozofii, to już raczej pewne.

Diogenes jest człowiekiem moralnym, ale pod pewnymi względami jedynie. Gros jego życiorysu u Laertiosa zajmują opisy interwencji w molestowanie młodzieńców. I to jest – jak sądzę – znamienne i decydujące. Diogenes, widząc jak jakieś dziady prowadzą chłopaczka na ucztę, odbiera im go i zwraca rodzicom. Kiedy widzi wystrojonych młodzieńców prawi im kazania, szydzi z nich i zachęca do prowadzenia życia surowego. Jego postawa, czy też stylizacja, służy więc temu, by wyemitować komunikat – chłopcy, nie musicie żyć tak, jak ja, ale przynajmniej przestańcie się łajdaczyć. To jest oczywiście moja opinia, a nie dowód. Kilka razy wspomina Laertios, że jacyś ludzie próbowali za pomocą kijów albo pięści wymusić coś na Diogenesie. To się za każdym razem kończyło dla nich źle. Nigdzie nie jest powiedziane, że Diogenes był atletą, ale jak jeden taki napadł go na ulicy i trochę pobił, na drugi dzień Diogenes pożyczył skórzane rękawice, znalazł go i spuścił mu publiczny łomot. I nikt nie protestował, ani nie stawał w jego obronie. Większość Ateńczyków musiała dobrze wiedzieć, że nie należy zadzierać z Diogenesem. Jak inaczej tamci, co prowadzili to dziecko na ucztę, pozwoliliby je sobie odebrać komuś takiemu jak Diogenes?

Najciekawszy jest jednak początek kariery Diogenesa. Był on mianowicie synem bankiera z Synopy, państwowego bankiera dodajmy. No i obaj – ojciec i syn – fałszowali pieniądze, żeby trochę zarobić. Tak to jest przedstawiane. Potem, kiedy sprawa została wykryta, wypędzono ich z miasta. Fałszowanie pieniędzy w centralnym banku nie służy, jak sądzę, realizowaniu osobistych korzyści. Służy temu, by niewielkim i cudzym kosztem zdobyć budżet na jakiejś przedsięwzięcia polityczne. Takich rzeczy się nie udowadnia, ale jak ktoś się trochę w tych sprawach orientuje, potrafi wskazać momenty w historii, gdzie już z daleka czuć zapach stali i skór przeznaczonych na wyposażenie armii zwerbowanej za to zaoszczędzone przy produkcji monet srebro.

Synopa była w bliskich związkach z Kolchidą, a obydwie te krainy były koloniami Miletu. Ten zaś został zniszczony przez Persów. Nie wiemy jaka była sytuacja w Synopie, ale obecność Diogenesa w Atenach świadczyć może, że Ateńczycy rozumieli sytuację i nie mieli mu za złe tej afery. Elity Synopy zaś musiały się jakość odnieść do sytuacji, bo nie można było przecież zostawić sprawy tak po prostu – jawna defraudacja mogłaby być przecież uznana za zdradę, a za mniejsze rzeczy niż fałszowanie monet skazywano w Grecji na śmierć.

Na koniec jeszcze jedno. Diogenes brał udział w bitwie pod Cheroneą. Przeżył, a to może oznaczać – choć nie musi – że odznaczał się wyjątkową sprawnością wojskową. Postawiono go przed obliczem samego króla Filipa, kiedy było już po wszystkim. No i Diogenes – jak pisze jego imiennik Laertios – nawrzucał królowi Macedonii od najgorszych. Ten zaś ujęty jego postawą i bezkompromisowością, zwolnił go i pozwolił wrócić do Aten. Później wszyscy  – Macedończycy i Grecy – w najlepszej zgodzie zawiązali porozumienie w Koryncie, połączyli budżety – nie wiemy kto nadzorował mennice, ale pewne sugestie dałoby się wysnuć – a potem ruszyli na Persję. I zatrzymali się dopiero przy granicy z Indiami.

Diogenes został w Koryncie, gdzie to całe porozumienie zawarto, a legenda mówi, że zmarł w sędziwym bardzo wieku, w tym samym dniu, w którym w Babilonie rozstał się z życiem Aleksander Macedoński.

Na dziś to tyle, choć temat jest mocno rozwojowy i zastanawiam się czy nie napisać o tym Diogenesie jakiejś małej książeczki.

https://basnjakniedzwiedz.pl/produkt/kobieta-w-miescie-polskim-w-drugiej-polowie-xvi-i-w-xvii-wieku/

https://basnjakniedzwiedz.pl/produkt/misyjne-karawany-kardynala/

https://basnjakniedzwiedz.pl/produkt/kobieca-policja-panstwowa-w-walce-z-miedzynarodowym-handlem-ludzmi/

https://basnjakniedzwiedz.pl/produkt/david-livingstone/

https://basnjakniedzwiedz.pl/produkt/afera-joska-mitzenmachera/

https://basnjakniedzwiedz.pl/produkt/czlowiek-z-ognia/

https://basnjakniedzwiedz.pl/produkt/na-dworze-wielkiego-chana/

https://basnjakniedzwiedz.pl/produkt/gry-napisy-na-kamieniu-porosna-mchem/

https://basnjakniedzwiedz.pl/produkt/dotrzec-do-tronu-smoka/

https://basnjakniedzwiedz.pl/produkt/peregrinationes-pielgrzymki-w-kulturze-dawnej-europy/

https://basnjakniedzwiedz.pl/produkt/na-wozie-i-pod-wozem-autobiografia-oficera-wywiadowczego-dwojki-1890-1945/

https://basnjakniedzwiedz.pl/produkt/polska-w-oczach-francuskich-kol-rzadowych/

Jak żeśmy  to ostatnio udowodnili metoda, którą posługuje się filozofia, metoda czystej spekulacji ma zastosowanie tylko wtedy kiedy myślimy o całości bytu. Wtedy także można ją traktować serio i kiwać w zamyśleniu głową nad wywodami różnych mędrców. Jeśli przejdziemy na inny grunt – prof. Reale nazywa to naukami szczegółowymi – zasady obowiązujące w filozofii, do których wszyscy jesteśmy przecież jakoś przekonani, zastosowania nie znajdują. Pomijam rzecz jasna nauki zwane ścisłymi, bo tam niczego poza spekulacją matematyczną lub dowodem empirycznym nie ma. No, ale mamy też inne „nauki”, nie mówcie mi, że nie. Mamy nauki polityczne i profesorów, którzy się w nich specjalizują, mamy ekonomię, historię i politykę. Tam logika i rachunek zdań nie mają żadnego znaczenia lub mają znaczenie minimalne. Co w takim razie się liczy? Generalnie przewaga.

Są dwa rodzaje przewag – ilościowa i prawie jakościowa. W historii tylko to jest prawdą, co zostało potwierdzone w większej ilości źródeł. I to jest pierwszy rodzaj przewagi. Jeśli brakuje źródeł prawdą jest to, co ustali dominująca w danym obszarze badań hierarchia, powstała wskutek różnych, nieraz daleko od meritum badań odległych, procesów. I to jest drugi rodzaj przewagi. I teraz od razu przychodzi do nas to skojarzenie z Goebbelsem, który powiedział – kłamcie, kłamcie, zawsze coś z tego zostanie. Ponieważ jednak wielu faktów ukryć się nie da, albowiem ich ukrycie zniweluje przewagę prawie jakościową (bo cóż to za autorytet co łże w żywe oczy?), ukrywa się je poza zasięgiem wzroku profanów, a tymi są wszyscy spoza opisanej wyżej hierarchii. Jeśli nie da się czegoś ukryć, po prostu nie wyciąga się z tego faktu żadnych wniosków. Można też inaczej. Dobrą metodą manipulacji jest wywołanie dyskusji na jakiś kontrowersyjny temat, a następnie skompromitowanie hipotez, które nie znajdują akceptacji w dominującej hierarchii, która ma przewagę prawie-jakościową. Do tego służą różni kontrowersyjni autorzy, którzy porzucając logikę i rezygnując z wywodu od razu formułują wnioski. Analogicznie – przewaga ta, jest często utrzymywana poprzez argumenty ze świata trzeciorzędnej literatury, z pominięciem rachunku zdań i logiki. To się bowiem dobrze kojarzy istotom słabszym na umyśle, wywołuje w nich skojarzenia, a poza tym, nie niesie niebezpieczeństwa wyszydzenia hierarchii, albowiem ma ona u publiczności pewne fory. Publiczność zaś jest elementem koniecznym w czasie prowadzenia sporów na tematy historyczne i kontrowersyjne jednocześnie.

Nie będę tu podawał przykładów, żeby nie mącić klarowności wywodu. Przejdę od razu do sedna i postaram się zastosować logikę tam, gdzie jej od dawna nie stosowano, czyli w dziedzinie historii filozofii starożytnej. Oto w pierwszym tomie swojego dzieła po takim właśnie tytułem Giovanni Reale pisze – Anaksagoras przybył do Aten by tam zaszczepić filozofię. Potem w jednym z kolejny zdań pisze nam dobry profesor, że w czasie wojny Anaksagoras z Kladzomenaj walczył po stronie perskiej. Sprowadźmy te rewelacje za pomocą logiki do formuły najprostszej. Anaksagoras, joński filozof przyrody, a przy okazji perski oficer, przyjechał do Aten by tam zaszczepić filozofię. Mówimy, rzecz jasna, o początkach filozofii klasycznej. Czy możemy jakoś ocenić intencje Anaksagorasa? Na gruncie logiki chyba tak, ale na gruncie historii absolutnie nie. Logika podpowiada nam, że jak ktoś był perskim oficerem, a Persowie są tymi ludźmi, którzy od kilku dekad próbują zawładnąć Attyką i Peloponezem, to jego pojawienie się w jakimś mieście należy wiązać z misją zleconą przez Persów. Nie musi tak być, ale obecność Anaksagorasa tuż przy Peryklesie w końcowej fazie wojny jaką Ateny toczyły ze Spartą, wskazuje, że misja Anaksagorasa mogła mieć jednak podłoże polityczne. Czy ja dobrze rozumuję? Poproszę kolegów lepszych w logice niż ja o wskazanie błędów w tym wywodzie.

Co na to historyk? Może nie dosłownie, ale pewnie odpowiedziałby sentencją lub aforyzmem, w stylu – co wolno wojewodzie, to nie tobie smrodzie. Jeśli bowiem raz ustalono, że spekulatywna metoda filozofii jest z ducha grecka, nie ma sensu tego odwoływać powołując się na jakieś tam powszechnie znane fakty.

Anaksagoras był nauczycielem Peryklesa. To nie jest poddawane w wątpliwość, choć nie wiemy na czym miałaby polegać ta nauka. W końcu Perykles był doświadczonym, dojrzałym człowiekiem, który potrafił, na przykład, dowodzić flotą. Nie ma zaś wzmianki o tym, czy Anaksagoras walcząc po stronie Persów, był oficerem na lądzie czy na morzu.

Z zasług Anaksagorasa najważniejsze jest to, że napisał dzieło O naturze. Czyli możemy powiedzieć, że miał chłop rozmach. Nie bawił się w jakieś tam szczegóły, ale za pomocą czystej spekulacji i niezmiennych praw, próbował opisać całość bytu. Stosując nadal zasady logiki możemy powiedzieć, że były perski oficer stał się zausznikiem przywódcy ateńskiej demokracji, który występował przeciwko rodzimej oligarchii. Wszystko zaś po to, by zaszczepić w Atenach spekulatywną filozofię. Koniec Anaksagorasa nie był jednak wesoły. Wygnano go z Aten po procesie o bezbożność. Jednak wielu historyków, w tym prof. Reale uważa, że te informacje nie są prawdziwe. Dlaczego tak uważają? Nie wiadomo. Anaksagoras został wygnany i dokonał żywota w mieście Lampsakos w Azji Mniejszej. Miasto to – o czym informuje nas angielska wiki – było zawsze properskie. Nawet jeśli należało do Ligi Delijskiej, bo był taki moment. Historyk zwrócił by mi zaraz uwagę, że wiki nie jest żadnym źródłem. No, ale logik zapytałby go – to po cholerę ona w ogóle istnieje? I po co przedstawiane są tam poglądy krytyczne wobec teorii o procesie i wygnaniu Anaksagorasa? Miasto Lampsakos nie było byle jakim miastem, ilość zamieszkujących je intelektualistów, historyków, filozofów, medyków, retorów jest co najmniej zastanawiająca. Podobnie jak powiązania rodzinne, które ich łączyły. Zajrzyjcie do wiki w wersji angielskiej i sami sprawdźcie. Jeszcze jedno wyróżnia Lampsakos spośród innych miast greckich. Ma ono swoją złotą monetę bardzo poszukiwaną wszędzie, w całym greckim świecie. Jeśli ktoś bije monety, szczególnie złote, musi mieć czyjeś gwarancje. Tak było, jest i będzie. Możemy więc – stosując logikę – wskazać czyje to były gwarancje – króla Dariusza oczywiście. Pytanie skąd brało się złoto w Lampsakos? Myślę, że podobnie jak w Lidii, z aluwiów, znajdujących się w zatokach spływających z anatolijskich gór rzek i strumieni. Tak nam to podpowiada logika, choć nie znajdujemy potwierdzenia tej hipotezy w źródłach.

Rozejrzyjmy się teraz po świecie starożytnym, a konkretniej po epoce zwanej klasyczną i sprawdźmy czy nie ma tam czasem jakichś innych oficerów walczących przeciwko Atenom, uważanym powszechnie za jądro i ostoję klasycyzmu filozoficznego, politycznego i kulturowego w Grecji starożytnej. Znajdziemy takiego człowieka bez najmniejszego trudu. To Melissos z Samos, dowódca floty wyspy Samos, walczący skutecznie z Peryklesem i flotą ateńską. Melissos zaliczany jest do szkoły eleackiej, a miasto Elea leży w Italii, jest kolonią Samos. Nie muszę nikomu przypominać, że z tej samej wyspy pochodził Pitagoras. Melissos był zwolennikiem – podobnie jak eleaci – że świat jest jednością w dodatku nieruchomą. Jak na dowódcę floty, to dość zaskakujące, ale niech mu będzie. Melissos pierwszy postawił logikę ponad doświadczeniem zmysłowym. – Spryciarz – chciałoby się powiedzieć. Pokonał w bitwie Peryklesa, a do tego jeszcze załatwił wszelkie szczegółowe wnioskowanie jednym ruchem – unieważniając wrażenia i wszelkie wątpliwości poza wywodem logicznym.

Może spróbujmy teraz zastosować logikę w ocenie wojny jaką Melissos prowadził przeciwko Peryklesowi, późniejszemu uczniowie Anaksagorasa.

Wybuchł spór pomiędzy Miletem a Samos o miasto Priene. Cóż to było za miasto? Położone było na wybrzeżu Azji mniejszej i było dość ważnym portem. Poza tym w mieście Priene uchodził do morza Meander, rzeka, o której wszyscy słyszeli. Czy miasto Priene kontrolowało cały bieg rzeki Meander i wszystkie jej aluwia? Tego nie wiemy, ale możemy chyba postawić hipotezę, że jest to prawdopodobne, choć nie wiemy nawet czy Meander miał jakieś aluwia. No, ale większość cieków wodnych je ma, tylko nie wszędzie gromadzi się złoto. Są jednak pewne przesłanki, by przypuszczać, że w rzekach spływających z gór Anatolii ono się gromadziło w dodatku w dużych ilościach. Milezyjczycy poprosili Ateny o arbitraż. To się skończyło tak, jak możemy przypuszczać, czyli zlekceważeniem Aten przez Samijczyków. Arbitraż bowiem – i to znów nam podpowiada logika – nie jest niczym innym, jak tylko próbą zastraszenia przeciwnika, którego nie możemy pokonać. Narzędziem odstraszania jest sojusz z kimś potężniejszym. Milet w przeciwieństwie do Efezu był zawsze miastem antyperskim. Może przez to, że nie mieszkał w nim już Tales, ale to hipoteza bardzo naciągana i logika się w jej udowodnieniu nie przyda. Ateńczycy przybyli na wody samijskie, by tam dokonać czynności jakie nakładały na nich zobowiązania związane z arbitrażem. Początkowo odnieśli sukces, ale wtedy – o zgrozo – miasto Bizancjum, znajdujące się na dalekim zapleczu Attyki, miasto, które dziś nazywa się Stambuł i leży w tym samym miejscu, wypowiedziało posłuszeństwo Atenom. Potem Perykles wyruszył z flotą na Samos. Samijczycy go zlekceważyli, albowiem mieli gwarancje perskie. Doszło do spotkania obydwu flot i okazało się, że okręty dowodzone przez prekursora logiki są lepsze i lepiej prowadzone niż okręty, którymi dowodził zawodowy polityk pragnący zaprowadzić na Samos demokrację. To ciekawe i znamienne. Ateńczycy opanowali w końcu Samos, ale nie zmieniło to za bardzo ich sytuacji. Potwierdziło raczej fakt, że nie mogą stale dominować na morzu.

Co wiemy o Melissosie z Samos? Ponoć był uczniem Parmenidesa z Elei, a do tego nauczycielem Leucypa, który był z kolei nauczycielem Demokryta. I to jest naprawdę ciekawe. Mamy bowiem pewien krąg – tak to sobie wyobrażam – jak niektórzy myśliciele starożytni wyobrażali sobie bezkres – w którym zasiadają powiązane ze sobą osoby. Ich pragnieniem jest wyjaśnienie początku wszechświata i wskazanie najbardziej ogólnych, dostępnych rozumowi poprzez spekulację zasad, które tym światem rządzą. Czy coś poza tym łączy te osoby? Ależ tak – protekcja perska i polityczne powiązania z satrapami Azji Mniejszej oraz z samym dworem w Suzie. Przeciwko komu i czemu oni występują? Przeciwko tyranom rzecz jasna, choć trudno powiedzieć, by ich polityczni protektorzy byli szczerymi demokratami. Czym wobec tego jest demokracja ateńska? Systemem, który ma unieważnić i wyszydzić stare, greckie bóstwa, porządkujące sprawy doczesne, wieczne i polityczne w całym greckim świecie. Nie istnieje rydwan Heliosa, słońce to wielki, rozgrzany kamień. Tyle, że słońce nie jest wielkim rozgrzanym kamieniem. Demokracja zaś nie jest tym czym się wydaje, jest odpowiedzią na polityczne aporie uniemożliwiające władcom legitymizującym swoją władzę poprzez bóstwo, dalsze sprawowanie rządów.

Demokracja nie ma też nic wspólnego z logiką i myśleniem spekulatywnym, a co za tym idzie z filozofią w rozumieniu klasycznym, ta bowiem narodziła się w Jonii pod panowaniem perskim. Z wyspy Samos zaś została przeniesiona do Italii. Do Aten trafiła późno, w chwili, kiedy demokracja w tym mieście wręcz szalała.

Jutro o eleatach, no chyba, że mi coś wypadnie.

Od trzydziestu ponad lat na mojej półce stała Historia filozofii starożytnej napisana ręką zmarłego już prof. Giovanniego Reale. Jakie to szczęście, że do niej nie zaglądałem i nie próbowałem jej czytać wcześniej, kiedy nie miałem jeszcze pięćdziesięciu lat. Pierwszy tom jest trochę zniszczony, bo kiedyś go otworzyłem i któreś z dzieci coś na niego wylało. Pozostałe jednak są jak spod igły. No i wczoraj inspirowany wpisami valsera zajrzałem do tego pierwszego tomu i przeczytałem wstęp. To co tam odkryłem jest dla mnie pewnym szokiem, być może dlatego, że nigdy nie obcowałem z taką lekturą. Nie zacznę od początku, ani nawet nie od końca. Tym razem zacznę od środka. Cały ten wstęp opiera się na starannie ukrytej, ale ujawniającej się co akapit albo dwa metaforze. Uprawianie filozofii, a Reale ma na myśli filozofię klasyczną, to oczyszczanie. To jest wyraźnie napisane – chodzi o to, by coś oczyścić i żeby to nabrało blasku. Nie wiem, jak Wam, ale mnie ta ilustracja kojarzy się ze złotem i jego poszukiwaniami. Prof. Reale był za sprytny, żeby taką chamską metaforę władować wprost do swojego wstępu, ale intuicja mi podpowiada, że to właśnie miał na myśli – szlachetny metal, albo klejnot. Ukrył ją dobry profesor i co jakiś czas puszcza do nas oko pisząc o tym oczyszczaniu.

Pojęciem, które podkreśla walor filozofii jest właśnie owo klasyczne ujęcie. Jak je rozumieć? Ja do końca nie wiem, ale pewną wskazówką jest to co pisze sam autor – filozofia klasyczna myśli o całości. Tak pisze Giovanni Reale – całość. Nie precyzuje o co chodzi, ale domyślamy się, że o całość bytu. I to jest wyznacznikiem „klasycyzmu”. Kolejnym jest metoda, ta zaś musi być czystą spekulacją, bez żadnych naleciałości, z których trzeba ją koniecznie oczyścić, o czym była już mowa. Tę czystą spekulację profesor przypisuje wyłącznie geniuszowi Greków, którzy wypracowali ją sami bez niczyjej pomocy. Co prawda dawno temu toczyła się zażarta dyskusja o tym, czy czasem filozofia nie jest inspirowana wierzeniami i obrzędami wschodnimi, ale pogląd taki został odrzucony i wyśmiany. I dziś nikt poważny – tak pisze Reale – do niego nie wraca. On sam rozbraja tę bombę w prosty sposób, cytuje niejakiego Gladischa, który wprost wskazał, z którego kraju na wschodzie wywodzi się która szkoła greckiej filozofii. I tak Pitagorejczycy obrabiali myśl chińską, a Heraklit perską, do innych też są przypisane osobne kultury wschodu. Histeria ta była bardzo popularna w Niemczech, została uznana za wulgarną i odstawiona na bok. Tak więc klasyczne formuły filozofii triumfują. Jej podstawową zaś misją jest demitologizacja, to zaś wiąże się ze wspomnianym już oczyszczaniem. Za pojęciem demitologizacji umieszcza Giovanni Reale inną jakość – mianowicie rozwój. I tu się zatrzymajmy, bo jak słyszę – rozwój – to mi się coś dzieje w głowie. Mamy więc rozwój filozofii, który możemy, a nawet musimy rozumieć, jako rozwój metod spekulatywnych. To zaś oznacza odrzucanie języka metafor, kalamburów i aforyzmów, w tym także opisanej już metafory oczyszczania. Tak sądzę. Skupmy się jednak na rozwoju. Jeśli filozofia służy demitologizacji i się rozwija, to rozumiemy, że zmierza do jakiegoś sukcesu, którym jest ostateczne uporządkowanie świata według jakiejś zasady. Czy ten sukces nastąpił? Oczywiście, że nie, albowiem finałem całej klasycznej kultury, w tym filozofii, było ubóstwienie władców Rzymu, czyli triumf mitologii, której bogowie – decyzją senatu – zstąpili na ziemię. Czy wobec tego filozofia rzeczywiście służyła demitologizacji i przechodziła przez jakieś stadia rozwoju? Mam wątpliwości, a pogłębiają się one w chwilach kiedy widzę, że prof. Reale by uwiarygodnić swój przekaz powołuje się na Szekspira Paula Valery, czyli porzuca spekulacje i sięga po opinię autorytetów, którzy dla prawdziwego filozofa powinni być jak paproch. I to jest doprawdy niezwykłe. Widocznie jednak w każdej fazie rozwoju filozofii musi ona przejść przez etap kokieterii, żeby w ogóle zyskać słuchaczy.

Jak należy rozumieć wyraz całość? Reale pisze, że chodzi o całość bytu. Ja jednak sądzę, że chodzi o całość dystrybucji myśli filozoficznej czyli o miejsce na agorze. Można tę agorę rozumieć dosłownie, a można ją rozumieć metaforycznie jako cały świat grecki, w którym elity, w opozycji do mas, doskonalą spekulatywną metodę rozumowania. Czy taka agora istniała? No nie wiem. Czy, na przykład, ktoś może wskazać jakiegoś filozofa związanego ze Spartą i jej sojusznikami? Bo trudno przypuszczać i sugerować nawet, że Sparta to jest jakiś osobny, poza helleński kosmos. To właśnie Sparta jest jądrem Hellady, choć Reale i jemu podobni niejako automatycznie i bardzo dyskretnie kwestię Sparty omijają. My zaś przywykliśmy myśleć, że kultura i cywilizacja grecka to demokratyczne Ateny, gdzie żyli Sokrates i Platon.

Myśl i metoda, żeby oddziaływać i tworzyć tradycję oraz szkoły, musi być kolportowana. Najlepiej w mieście, które prowadzi grę polityczną, albowiem – i tego nikt nie ukrywa – filozofowie wychowują polityków. Czy ktoś zna może jakąś książkę, w której opisany jest ten schemat współpracy – ewolucja układu – mędrzec, wskazujący skuteczną metodę, nauczający dziedzicznego lub wybranego w wyborach władcę. Jak to przebiegało? Bo skoro metoda spekulatywna się rozwijała to idąca z nią w parze i nierozłączna metoda polityczna także. Tak mi podpowiada czysto spekulatywna część mojego mózgu. Czy to jest gdzieś opisane? Może być w formie aforyzmów, ja się nie obrażę.

Zanim w Atenach nastała demokracja rządzili tam tyrani. Nie było agory w sensie takim jak za Sokratesa (czy była?) kolportaż więc metody czysto spekulatywnej, która w dodatku się rozwija (copywright Giovanni Reale) nie odbywał się publicznie, ale zupełnie inaczej. Jak? Myślę, że poprzez doradztwo bezpośrednie, a to znaczy tajne. Czy filozofia była głównym elementem tego doradztwa? Przypuszczam, że nie. Stała się nim dopiero kiedy nastała demokracja. To zaś prowadzi mnie wprost do myśli, że mogła być ona, choć nie musiała, zabiegiem marketingowym służącym do zwiększenia popytu na rynku szkół i mędrców szukających uczniów. Mówimy o świecie bez książek, bez mediów, gdzie życie publiczne rozkwita i jest prowadzone na kilku poziomach. Prof. Reale usunął je z naszego spektrum widzenia, żeby oczyścić filozofię i żeby zajaśniała ona pełnym blaskiem. Tak to rozumiem.

Wróćmy jednak do kolportażu. Chodzi o to – w formule najprostszej – gdzie mówiono o problemach filozoficznych przez otwarciem agory w Atenach i kto tego słuchał? A jeśli wskażemy tego kogoś, zapytajmy jeszcze czy słuchał jeszcze kogoś lub czegoś?

I tak doszliśmy do pierwszego filozofa przyrody czyli Talesa. Przed nim nie było czystej spekulacji, ale mitologia i mitomania. Gdzie ten Tales się pojawia i kim on w ogóle jest? Herodot pisze, że był z pochodzenia Fenicjaninem. Reale jednak – kiedy to czytałem wyobrażałem sobie, ze dzielny profesor macha gwałtownie rękami wokół głowy – zaprzecza. Diogenes Leartios nie potwierdza bowiem tej informacji. I w ogóle nikt poza Herodotem jej nie potwierdza. I tu w rozumowaniu prof. Reale pojawia się coś, co mnie zwaliło z nóg. Oto wiarygodność źródeł oceniana jest w kategoriach ilościowych. Nawet jeśli czysto spekulatywna metoda rozumowania wskazuje, że jedna informacja pokazująca jakiś kierunek porządkuje całość znacznie lepiej niż tysiąc informacji zaprzeczających temu kierunkowi myślenia. No, ale to nie ma znaczenia, albowiem przyjęcie spekulatywnej metody w tym akurat wypadku, rozwala całą narrację o klasycznej formule filozofii i wskazuje na Talesa, jako przedstawiciela fenickich banków, który musi coś zrobić w momencie kiedy sytuacja polityczna w Azji Mniejszej gwałtownie się zmienia, albowiem na scenę wkroczył Cyrus. Czy ja dobrze zrozumiałem, że klasyczna Grecja, w rozumieniu politycznym, która – na co wskazałem – rozwija się równolegle do klasycznej spekulatywnej filozofii, zaczyna się w momencie kiedy Cyrus stawia ultimatum Krezusowi, królowi Lidii? Nie chce być inaczej. To wtedy pojawia się Tales, który – jak można wnosić z nielicznych wzmianek na jego temat – towarzyszy królowi Lidii. Czy ktoś lub coś, oprócz Talesa i jego mądrości, przemielonej w hellenizmie przez mitologiczną i mitomańską maszynkę do mięsa, pomaga Krezusowi w podejmowaniu decyzji? Tak, jest to Pytia. Mamy więc miejsce, które jest ośrodkiem Hellady przed, w czasie i po epoce klasycznej. Są to Delfy, przeciwko którym występuje filozofia ze swoją czysto spekulatywną, demitologizującą rzeczywistość metodą. Czy możemy uznać, że pomiędzy filozofami a kapłanami Apollina z Delf toczyła się jakaś rywalizacja? Na potrzeby tego tekstu chyba tak. Kto w takim razie wygrał? Delfy, bo przetrwały dłużej, do czasu, aż Galowie ograbili je ze złota, a skarb ukryli pod Tuluzą. Ktoś powie, że filozofia trwa do tej pory. No, ale czy w ujęciu klasycznym? Bo ja mam wątpliwości.

Pytia nie mówi jasno i domaga się, by człowiek sam podejmował decyzje. Filozof zaś bierze na siebie część odpowiedzialności. No, ale też w pewien sposób ogranicza samodzielność władcy. Jeśli więc mamy taką sytuację nie możemy wykluczyć, że niektórzy z filozofów ograniczali możliwości decyzyjne polityków na zlecenie. Czy tak było z Talesem? Tego nie wiemy i nigdy się nie dowiemy. Chcę tylko wskazać, że czysto spekulatywna metoda przydaje się także przy analizie dziejów, a do tworzenia atrakcyjnych narracji jest wręcz niezbędna. I to w pewien sposób ratuje filozofię.

Brnijmy do pointy. Jeśli epoka nazywana klasyczną rozpoczęła się w momencie kiedy miasta jońskie zostały najpierw podbite przez Lidię, a potem przez Persów, którzy weszli w serię gwałtownych interakcji z Grekami, jeśli z całego spekulatywnego nurtu kultury, który opanował dwory, agory i tajne związki wyłączono Peloponez i jego tradycję, to znaczy, że doszło do jakiejś serii porozumień, których istoty za pomocą spekulatywne myśli dociec nie potrafimy. Potrzebne są jakieś źródła, których nie ma. A skoro nie ma można zająć się oczyszczaniem metody rozumowania, czyli odrzucania wpływów wschodu. No, ale one są na kartach dziejów i nie chcą zniknąć. Dlatego trzeba oddzielić historię od filozofii, a także od sztuki i dramatu, a do każdej tej dziedziny dokręcić nową tradycję posługującą się metodami czysto spekulatywnymi. Bo skoro nie ma źródeł i archeologia nie daje nam żadnych odpowiedzi…?

No, ale jest jeszcze ekonomia i polityka, które aż się proszą, by zastosować na polu przez nie zajmowanym owe spekulacje tak istotne dla poznania całości bytu. Dlaczego się tego nie czyni? Dlaczego zamiast rozwinąć narrację wychodzącą z punktu wskazanego przez Herodota – Tales był z pochodzenia Fenicjaninem – mówimy – to na pewno nieprawda, z ducha był Grekiem. Co to znaczy z ducha? I jak rozumieć tego ducha, kiedy cała Jonia jest zajęta przez Lidyjczyków, Krezus zaś jest największym potentatem w całym świecie śródziemnomorskim, albowiem trzyma łapę na aluwiach z których wypływa złoty piasek. Czy to nie interesuje Fenicjan? I innych bankierów?

Jutro wrócę do Anaksagorasa, bo Reale cytując szyderczo tego całego Gladischa, napisał, że uważał on iż Anaksagoras oparł swoje spekulacje na mistyce żydowskiej.

Czuję się coraz silniej zainspirowany lekturą, choć na czytanie mam mało czasu, bo kończymy nawigatora i zaraz zabieram się za następnego. Przeglądałem wczoraj, co tam jest w sieci napisane o śmierci Sokratesa, którą absorbujemy zwykle przez opisy poetyckie. I powiem Wam, że się zdziwiłem. Nie przeczytałem ani całego Ksenofonta, ani Platona – Obrony Sokratesa, a jedynie wszystko po łepkach. Myślę, że sposób w jaki odbieramy okoliczności śmierci Sokratesa polega na tym, że większość osób, które o tym mówią, czuje się jak Sokrates i choć pewnie dokładniej niż ja przeczytały one wszystko co o nim napisano ni cholery z tego nie zrozumiały. Ludzie ci bowiem podeszli do lektury z założeniem, że będą czytać o sobie i będą się wzruszać w tych momentach, które sobie wcześniej zaplanowali, albowiem cała sprawa została im zrelacjonowana albo na studiach, albo w czasie jakichś niby-uczonych dysput, które wiedli w towarzystwie podobnych sobie ambicjonerów i wrażliwców.

Pierwsza sprawa – to co po Sokratesie zostało napisane jest ręką wielbicieli Sokratesa. O czym nie trzeba nikogo przekonywać. A jako takie nie, ma wartości dowodowej. To jest pogańska apologetyka, w której miejsce bóstwa zajmuje Sokrates. Możemy oczywiście przekonywać siebie i innych, że dwaj najważniejsi autorzy – Platon i Ksenofont byli obiektywni i chcieli przekazać nam prawdę. Skąd ta pewność, poza tym, że mamy odruch, by sądzić, że ludzie ci nie mają żadnych osobowościowych skaz, albowiem w ten sposób pakowane są nam do głów i serc pakiety treści z napisem „filozofia starożytna”. Ciekawe co by powiedział o nich sam Sokrates, gdyby był na naszym miejscu. – Wiem, że nic nie wiem – zapewne. To tylko przypuszczenie, ale nic w tej historii nie jest pewne, więc nie należy obawiać się przypuszczeń.

Zacznijmy od działalności Sokratesa. Była ona publiczna. Człowiek, który ma wyuczony zawód, jest po ojcu rzeźbiarzem i kamieniarzem chodzi codziennie na rynek i tam wygłasza jakieś tezy. Po co? Nie wszyscy tak czynią, albowiem gdyby tak było zgromadzenie ateńskie musiałoby wysłać hoplitów-zomowców, żeby usunęli całe to towarzycho z agory, albowiem przestała by ona pełnić przypisane jej zwyczajem funkcje. Stała by się starożytnym Tik-tokiem, a na to chyba nikt nie był w tamtych czasach gotowy. Sokrates stoi na tej agorze w południe, co jak należy wnosić z tekstu Ksenofonta, jest momentem szczytowej aktywności obywateli Aten. Przychodzą oni tam, by coś załatwić, a także by posłuchać co mówi Sokrates. Nie jest on bynajmniej postacią nieznaną. I teraz poproszę o wyjaśnienie bieglejszych od siebie, jak w takiej oligarchicznej strukturze, gdzie tajne rady i związki decydują o wszystkim, a monety z wizerunkiem sowy przechodzą z rąk do rąk w tempie nieznanym nigdzie w ówczesnym świecie, ktokolwiek śmie zwracać uwagę na faceta, który deklaruje, że nie ma w ogóle majątku i jeszcze do tego nim pogardza? To znaczy – w mojej ocenie – że pan ten odprawia na agorze pewien rodzaj teatru, za czyimś pozwoleniem. Jest do tego na tyle pewny siebie, że kiedy go oskarżają i ma możliwość zasugerowania zgromadzeniu kary, jaką chciałby ponieść próbuje się wygłupiać. Tak to zrozumiałem, być może błędnie. Załóżmy więc, że Sokrates manifestował swój spokój i obojętność dla spraw świata tego, albowiem udzielono mu gwarancji. Nie wiemy, kto ich udzielił, ale przywykliśmy sądzić, i jego to o wiele głębiej wrośnięte w niektóre mózgi i serca niż wiara w mękę i śmierć Chrystusa, że Sokrates był człowiekiem, który sam jeden – nie posiadając majątku, wpływów, za to mając znaną w całym mieście żonę wariatkę, porządkował młodym Ateńczykom całe uniwersum. Tak oczywiście mogło być, ale czy na pewno w Atenach? Co my w ogóle wiemy o tym mieście poza pewnym obrazem tyleż świetlistym, co zamglonym, który przekazują nam różni współcześni, uwiarygodnieni przez nie wiadomo kogo, bajarze, w typie księdza Guza? W zasadzie niewiele. A o tym, by jakiś znawca starożytności zabrał się za rozmontowanie jednego z postawionych Sokratesowi zarzutów szczegółowych nie może być nawet mowy. Wszystko bowiem, co w tej sprawie zostało poruszone, opiera się na ogólnikach nacechowanych emocjami.

Przyjrzyjmy się temu co o takich okolicznościach napisał Ksenofont:

Wszak było wiadomo, że zostawszy członkiem rady i złożywszy przepisaną dla tego urzędu przysięgę, której jeden punkt brzmiał, iż zgodnie z prawem urząd swój sprawować będzie, Sokrates nie chciał, jako przewodniczący w zgromadzeniu narodowym, pomimo sarkania ludu i gróźb wielu wpływowych osobistości, zezwolić na głosowanie, gdy naród wbrew prawu nastawał na to, aby od razu za jednym głosowaniem skazać na śmierć Trasylla, Erasinita i wszystkich ich towarzyszów. Przeciwnie, stawiał on wyżej wierność przysiędze, niż schlebianie ludowi wbrew sprawiedliwości i uchronienie siebie od gróźb. Był bowiem przekonany, że bogowie mają pieczę nad ludźmi nie w ten jednak sposób, jak większość ludzi, która mniema, że jedne rzeczy są wiadome bogom, inne zaś nie. Sokrates sądził przeciwnie, że bogowie wiedzą o wszystkim, i o tym, co się mówi i czyni, i o tym, co się w ukryciu zamyśla, że wszędzie są obecni i dają ludziom swe objawienia we wszystkich ludzkich sprawach.
Dziwnym jest więc dla mnie, jakim sposobem Ateńczycy dali się przekonać, że Sokrates nie ma zdrowego pojęcia o bogach — on, który ani słowem, ani czynem nigdy nic bezbożnego nie popełnił, lecz przeciwnie tak mówił i postępował, jak mówiłby i działałby człowiek, który jest w najwyższym stopniu pobożny i za takiego jest uważany.

Co bezsprzecznie wynika z tego fragmentu? Że lud sarkał i że były jakieś wpływowe koła, które oburzały się na postawę Sokratesa w czasie głosowania na wyrokiem śmierci dla Trasylla i Erasinita. Reszta to opinie Ksenofonta. Kim byli wymienieni ludzie? Bardzo poważnymi osobistościami – dowodzili flotą w czasie jednej z potyczek morskich Wojny Peloponeskiej. Zwyciężyli, ale nie pogrzebali zmarłych, co było występkiem przeciwko bogom i zgromadzenie musiało ich ukarać. Prawo przewidywało, że każdy z oskarżonych ma się bronić z osobna, ale wspomniane tu wpływowe koła oraz lud domagali się zbiorowego wyroku dla wszystkich. To zaś oznacza, że próbowano dokonać jakiejś sądowej wendetty. Radzie przewodniczył Sokrates i się na to nie zgodził. Następnego dnia wylosowano nowego przewodniczącego rady i zapadł wyrok skazujący. Nie wiem czy został wykonany, ale ponoć Ateńczycy się opamiętali i wkrótce oskarżyli samych oskarżycieli. Nie znam więcej szczegółów, ale widzimy, że w czasie tego procesu ujawniła się walka stronnictw, w której najważniejszym narzędziem był lud. Ten zaś domagał się przede wszystkim, by nie drażnić bogów, albowiem to oni, a nie Sokrates, porządkowali ludowi uniwersum. Możemy więc założyć, że zarówno panteon jak i lud traktowany był przez oligarchię oligarchiczną, a także oligarchię populistyczną instrumentalnie. Sokrates zaś znalazł się, jak to się czasem mawia, między wódką, a zakąską. Czy był tego świadom? No raczej, w końcu był przenikliwym filozofem. A jeśli był świadom, a odstawiał takie sztuki, jak komiczny wymiar kary, który dla siebie zaproponował (tak to interpretuje, choć pewien nie jestem), lub popadał w głupie upory, to znaczy, że był człowiekiem zaburzonym, i nie rozumiał – jak to wczoraj ujął ojciec Wincenty – okoliczności politycznych.

Przejdźmy teraz do głównych zarzutów. A raczej do jednego, bo o tym drugim jeszcze nie doczytałem. Sokrates nie czcił tych bogów, których czciło państwo. Ksenofont upiera się, że był to argument wymyślony, albowiem Sokrates publicznie składał ofiary bogom i ostentacyjnie śpiewał hymny. Okay, rozumiemy to, ale rozumiemy też płaskość tego argumentu i jego naciągany charakter, szczególnie jeśli porównamy go z zarzutami postawionymi zwycięskim kapitanom ateńskiej floty. Złamali boskie prawo, nie pogrzebali zmarłych. Być może nie było czasu na to, albo zmarli potonęli w morzu, albo nie dało się ich wyciągnąć z wody, albo stało się jeszcze coś innego. Reasumując – okoliczności operacji wykluczyły wypełnienie woli bogów. I co? Jajco – garnek z cykutą, bo prawo jest prawem. Rozumiemy, że jest to argument polityczny, a wspomniani kapitanowie należeli do jednego ze stronnictw, które w wyniku wygranej bitwy zdobyło przewagę. Było to zapewne stronnictwo posiadające wpływy w armii, a więc to drugie – i nie mówcie mi, że nie – musiało składać się z kapłanów. Jeśli więc Sokrates opowiedział się za armią, przeciwko kapłanom, oni musieli mieć bardzo dobre argumenty, by go oskarżyć. I obrona Sokratesa w wydaniu Ksenofonta jest po prostu dziecinna, a wskazuje na to okoliczność, że ani razu – Platon także – nie wymienia jakich to bogów miał czcić Sokrates, że zawleczono go za to przed sąd? Wydawać by się mogło oczywistością wymienienie ich imion. No, ale nikt tego nie czyni pozostając przy ogólnikach, a skoro tak, to zadajmy pytanie – dla kogo Ksenofont i Platon napisali swoje wspomnienia o Sokratesie? Nie dla siebie z pewnością, ale dla ludu. Ten zaś był narzędziem w rękach stronnictw podobnie jak nieistniejący bogowie olimpijscy.

Kiedy odbywała się cała ta afera z Sokratesem? To są ostatnie lata Wojny Peloponeskiej, którą Ateny przegrały. Naprawdę? A u w niedługi czas przed klęską ostateczną mamy zwycięską bitwę morską, a na dodatek aferę polityczną, bo zwycięzcy kapitanowie zawleczeni zostali przed sąd pod absurdalnym z dzisiejszego punku widzenia zarzutem. – Nie można tego oceniać z dzisiejszego punktu widzenia – zawoła ktoś. A Sokratesa to można? A czyni się tak notorycznie. Ateny nie przegrały wojny w polu, nie przegrały jej także na morzu. Klęska Aten była klęską doktrynalną czyli ostateczną. Podstawy istnienia państwa zostały zakwestionowane i rzucone na łup wrogom. Ci zaś nie występowali otwarcie przeciwko Atenom, udrapowali się w szaty zatroskanych i przejętych losem państwa i jego obywateli mędrców. Kto chciał dobrze? Przywykliśmy myśleć, że ludzie stojący za Sokratesem, czyli Platon i jego środowisko. No, ale oni – co łatwo udowodnić – utrzymali się u władzy po wojnie, a ich pozycję zakwestionowali dopiero ludzie wynajęci przez Filipa Macedońskiego. Musieli oni położyć na szalę ciężkie bardzo argumenty, a ich wyrazicielem był Arystoteles. Gra odbywała się na nieznanych dzisiejszym półgłówkom politycznym poziomach, a stronnictwo perskie, którego początek w Atenach musi wiązać się z Demokrytem i atomistami, używało w niej argumentów o nie dającym się dziś zrozumieć stopniu subtelności, przeważnie skutecznych. Trzeba było lądowej armii i decyzji, a także doktryny wyrażonej zrozumiałym dla wszystkich Greków językiem, by złamać wpływy tego stronnictwa.

Ktoś powie, że tytuł dzisiejszego tekstu nijak się ma do jego treści. To jest błędne myślenie – on jest jak najbardziej właściwy, albowiem znacznie poprawi klikalność.

To be continued.

Opublikowany tu wczoraj tekst, w połączeniu z tym co wyrabiają politycy opozycji, prowadzi nas nieuchronnie do następującej konkluzji – Niemcy chcą nas zdegradować i opakować tę degradację w wybraństwo.

Nie wiem czy pamiętacie jeszcze konferencję w Kazimierzu Dolnym i wykład prof. Anny Kocur oraz dyskusje po nim? Jeśli nie – przypomnę. Pani profesor, jak wielu historyków przed nią i zapewne także wielu od niej młodszych dopatruje się przyczyn niewydolności ekonomicznej i politycznej Polski w zbyt rozrośniętej kaście ludzi uprzywilejowanych, która u nas liczyła sobie kilkadziesiąt procent społeczeństwa, a na zachodzie ledwie kilka. W chwilach kiedy szlachta w Polsce traciła z oczu rację stanu, można było ją przekupywać byle czym, najczęściej nowymi przywilejami i towarami luksusowymi sprowadzanymi z zagranicy. I to jest prawda, ale przy założeniu, że elita nie rozumie racji stanu. No to zadajmy teraz pytanie – czy niemieckie elity rozumieją rację stanu? A jeśli tak, to jak ją rozumieją? Po zacytowanym tu wczoraj tekście Goethego oraz po wszystkich korowodach związanych z KPO, widzimy, że rozumienie racji stanu w Niemczech polega na tym, by doprowadzić do systemowej biedy wszędzie poza Niemcami. Tego bowiem dotyczą deklaracje rządów północno-wschodnich landów usiłujących blokować budowę elektrowni atomowych w Polsce. Tego dotyczą wszystkie protesty Niemców związane z Odrą. Jeśli oni czymś nie zarządzają, ma być tam nędza. To jest najprostsze i najklarowniejsze rozumienie niemieckiej racji stanu przez niemieckie elity od czasów Goethego. Czy wobec tego istnieje jakiś inny sposób rozumienia tej racji? Nie wiem i nie będę tego dziś dociekał.

Wszelkie deklaracje niemieckich polityków dotyczące Polski, o ile w ogóle padają, są dla nas degradujące albowiem Niemcy starają się Polski nie dostrzegać w szerokim spektrum spraw międzynarodowych. To jest jakaś tam lokalna sprawa, pomiędzy rządem w Berlinie, a niemieckimi mianowańcami w Warszawie. Wokół tak wytyczonej osi kręcą się wszystkie narracje opozycji skierowane do Polaków. Większość z nich jest podszyta troską. I tak poseł Neuman – czy jak on się tam pisze – ten z krzywym nosem – nagrywa podcasty z zakupami z Lidla. Pokazuje produkty, które podrożały za rządów PiS, pokazuje też przy tym swoją nieszczerą twarz. Przekaz ten adresuje do ludzi, których uważa za głupszych, biedniejszych i słabszych od siebie. Kłopot w tym, że trudno tu doprawdy znaleźć kogoś głupszego od niego. Nawet wśród resortowych emerytów. To jednak Neumanowi nie przeszkadza, albowiem on nie mówi od siebie tylko realizuje obowiązujące nad Wisłą założenia niemieckiej racji stanu. Czyli przemawia do tych Polaków, których widzą Niemcy w swoich dziwacznych projekcjach.

I wróćmy teraz do polskiej szlachty, która była od czasów najdawniejszych najbardziej znienawidzona przez niemieckie koła polityczne. A to ze względu na swoją samodzielność i ze względu na możliwość szastania pieniędzmi na prawo i lewo. Z tego oczywiście zrobiono narzędzie politycznej degradacji i Bismarck starał się przedstawiać ziemiaństwo wielkopolskie, jako pijanych bankrutów. Co nie było prawdą, dobrze o tym wiemy. Jestem przekonany, że do dziś działa ten schemat, a Polak dobrze sytuowany pozwalający sobie na luksusy, w dostępnym dla siebie obszarze cenowym, wywołuje w Niemcu nieszczere zaciekawienie, które następnie przeradza się w niechęć, a na końcu we wściekłość. Niemcy bowiem mają wdrukowane do mózgu oszczędzanie. I przeważnie jest to oszczędzanie idiotyczne. W tym zresztą dopatrują się źródeł swojego sukcesu, choć nie jest to prawda. Z tego powodu, że ich sukces jest sukcesem na tle ludów, które udało im się zdegradować. Valser wielokrotnie pisał jak w Szwajcarii postrzegani są Niemcy i chyba żaden obywatel niemiecki, nie przyjechałby do Szwajcarii, żeby szpanować miejscowym swoją kulturą bycia i pieniędzmi. Co w Polsce i w Czechach się zdarza.

Polityka Niemiec polega także na wywoływaniu kompleksów. Tym zajmują się w Polsce media niemieckie, które udają media polskie. Sprawy te były wielokrotnie omawiane i wszyscy wiedzą o jakie media i których dziennikarzy chodzi.

Nie wiem, jak Wy, ale ja najgorzej znoszę ten przekaz sprowadzający wszystko do kwestii cenowych. To jest wprost myślenie niemieckie, które – bez żadnych podstaw przecież – ma przekonać Polaków, że żyją w piekle drożyzny. Jeśli zaś ktoś już coś wydaje, robi to pod przymusem i najlepiej, żeby miał z tego powodu wyrzuty sumienia. Prymitywizm tego przekazu bije po oczach, bo ci, którzy się nim posługują nie oszczędzają przecież. Hołownia wyszedł ostatnio i powiedział, że po wyborach załatwi wszystkim bilet na wszystkie pociągi w kraju z 150 zł. Po co on to powiedział? Bo mu się zdaje, że ludzie uważają 150 zł za luksus. Moim zdaniem ktoś powinien Hołowni zamalować zgniłym pomidorem w gębę. Może by się trochę opamiętał.

Narracje mające przekonać ludzi, że idiotyczne oszczędności na sprzęcie obronnym, na programach dla rodzin, na transporcie, spowodują, że Polska rozkwitnie, tak jak Niemcy, zmierzają wprost do wrogiego przejęcia i okupacji. Wiem oczywiście, że ludzie chętnie je akceptują. Przed zimą nasłuchałem się o tym, jakie będą kłopoty z opałem, ile kosztuje węgiel, że nie można tyle wydawać, że będziemy siedzieli w zimnie. To jest właśnie degradacja – takie gadanie. Nazywa się to często – nieszczerze bardzo – sprowadzeniem spraw do ludzkiego wymiaru. To nie jest żaden ludzki wymiar, to jest wymiar syberyjski. I wszyscy politycy opozycji, jak jeden, chcą, żebyśmy się w tej Polsce czuli jak na Syberii. Więcej, żeby każde spotkanie w szerszym gronie kończyło się narzekaniem na trudną sytuację ekonomiczną w kraju podlaną jakimś sosem szyderstwa, które w przestrzeni publicznej emitują kabarety.

Na drożyznę najbardziej narzekają ludzie, którzy nie mają powodu skarżyć się na pobory, ale zdaje im się, że opowiadając te swoje dyrdymały, będą jak poseł Neuman – cwaniakami z grubym portfelem, którzy ustawiają życie biedniejszym od siebie. Nie będą, bo to oni są celem takich jak Neuman, a on i jego niemieccy patroni mają już gotowe pakiety rozwiązań, które pozbawią tych sympatyków zdrowego oszczędzania wszystkich zasobów, a nawet drobniaków z kieszeni. Potem im powiedzą, że okradł ich Obajtek i oni uwierzą, albowiem nikt przenigdy nie przyzna się przed sobą, że został oszukany. W dodatku na własne życzenie.

Wrócę jeszcze do Niemców, kiedy w zeszłym roku byłem w Sulejowie, gdzie bardzo lubię jeździć, było tam pełno niemieckich turystów. Powód jest jasny – u siebie za pobyt w takim obiekcie, przy tak świetnej kuchni, piwie i terenach rekreacyjnych, w skład których wchodzą lasy, wielkie jezioro, spławna rzeka i ścieżki rowerowe, musieliby zapłacić dziesięć razy tyle, co w Polsce. Siedzieli tam ci Niemcy i patrzyli na nas z pewnym niepokojem. Pomyślałem sobie, że Sulejów Sulejowem, ale jak oni by pojechali do takich Chlewisk, albo do Trojanowa, gdzie nie ma śladu niemieckiej kultury, jak w zamku w Karpnikach czy Wojanowie, jakby zobaczyli co tam jest, wojna byłaby pewna.

Dlatego też z powodów, które zostały wyżej opisane nasze konferencje, do organizowania których powrócimy późnym latem, będą się odbywać w obiektach luksusowych. Może nie bardzo luksusowych, ale na pewno nie takich które się wyróżniają na tle całej oferty konferencyjnej. Tak nam dopomóż Bóg i wszyscy święci. Żadnych krytycznych uwag na ten temat słuchał nie będę.

Od kilku dni twitter rozgrzany jest rocznicą wygłoszenia deklaracji, zwanej deklaracją Wilsona, której trzynasty punkt zakłada: Stworzenie niepodległego państwa polskiego na terytoriach zamieszkanych przez ludność bezsprzecznie polską, z wolnym dostępem do morza, niepodległością polityczną, gospodarczą, integralność terytoriów tego państwa powinna być zagwarantowana przez konwencję międzynarodową.

Mnie to w ogóle nie podnieca, albowiem prócz punktu trzynastego, przeczytałem także punkt dwunasty wspomnianej deklaracji, w którym mamy inne założenie. Oto ono:

Ludności tureckiej Imperium Osmańskiego zapewniona zostanie suwerenność i bezpieczeństwo, innym narodom zamieszkującym Imperium przysługuje prawo do bezpieczeństwa i rozwoju, oraz autonomia. Dardanele zostaną otwarte dla okrętów i statków handlowych, zabezpieczone gwarancją międzynarodową.

Punkt szósty zaś jest jeszcze ciekawszy:

Ewakuacja wszystkich rosyjskich terytoriów i uregulowanie stosunków z Rosją, Rosja ma prawo do samookreślenia swojego ustroju politycznego.

Czy mówiąc o terytoriach bezsprzecznie polskich, prezydent zastanawiał się, które terytoria są bezsprzecznie rosyjskie, a które bezsprzecznie tureckie? No raczej nie. Niby dlaczego miałby się zastanawiać. Turcy mieli armię, państwo i administrację, Rosjanie mieli państwo, armię i administrację. Polacy też mieli armię, ale nie mieli ani państwa, ani administracji…hola, ale mieli zasoby, mieli ziemię i ziemią tą zarządzali na pewno lepiej niż ich rosyjscy i tureccy protagoniści. Na tej ziemi nie pracowali co prawda chłopi mówiący po polsku, a na pewno nie wszędzie, ale czy prezydent Wilson domagał się osobnego państwa dla tych nie mówiących po polsku chłopów? No raczej nie. Mówiąc o ludności bezsprzecznie polskiej, chciał dobry prezydent wydać inną ludność, bezsprzecznie niepolską w ręce Rosjan. Dlaczego? Przecież nigdy nie istniało żadne państwo polskie w granicach zamieszkałych przez ludność bezsprzecznie polską. Rządy zaś polskie, o czym nie trzeba nikogo przekonywać były i są o dziesięć długości lepsze niż jakiekolwiek rządy rosyjskie. Nawet jak w Polsce rządzą socjaliści.

Zupełnie niezrozumiałe jest dlaczego ludy Imperium Osmańskiego, nie będące Turkami mają prawo do autonomii, a ludy zamieszkujące byłą Rzeczpospolitą, które były tejże Rzeczpospolitej integralną częścią miały stać się poddanymi bolszewików zamiast uzyskać szeroką autonomię, tak jak ludy nie-tureckie w Imperium Osmańskim. Poza tym o jakiej autonomii mówił prezydent Wilson? Od 1915 do 1917 trwała rzeź Ormian. W USA na pewno o tym słyszeli. Czy ktoś by sobie potrafił wyobrazić, że polscy posesjonaci stanęliby na czele ruchu eksterminującego ich własnych chłopów? Oczywiście, że nie. Dość łatwo jednak można sobie wyobrazić chłopów stojących na czele ruchu eksterminującego posesjonatów. Rzecz jasna w imię wytyczenie owej mitycznej granicy zamieszkałej przez ludność bezsprzecznie polską. Postawienie takiej kwestii raz jest w zupełności wystarczające i daje zielone światło wszystkim organizacjom, które w etnosie widzą podstawę przyszłej potęgi. Jako to się kończy, wszyscy wiemy – zlaniem się w rosyjskie morze. Do tego bowiem służą deklaracje o granicach etnicznych i ludności bezsprzecznie polskiej. Do umieszczenia wszystkich innych w ruskim więzieniu. Polaków także, bo przecież przed kim może się obronić etniczna Polska składająca się kilku województw, z wielką mniejszością żydowską, spornymi terenami z Niemcami i mniejszością ukraińską, która uważa się za większość, w dodatku uprzywilejowaną? Poprzez swoje krzywdy, rzecz jasna, w większości wyimaginowane. To jest kolejny kąsek przygotowany i opieczony specjalnie, żeby mogła go połknąć Rosja, mająca prawo do samookreślania swojego bytu politycznego. Bo Polska ma takie prawo tylko w granicach zamieszkałych przez ludność bezsprzecznie polską, a Rosja wszędzie indziej. Po co my się w ogóle ekscytujemy tą deklaracją? Bo sprawa polska stanęła na forum międzynarodowym? Ona tam zawsze stała, w dodatku wcześniej była lepiej oświetlona i korzystniej interpretowana, bo nikt nie mówił o granicach etnicznych. Prezydent Wilson zmieniło to i kwestię polską na forum międzynarodowym okaleczył. Po co? Żeby zapewnić przewagę Rosji.

Przejdźmy teraz do czasów współczesnych. Czy to nie jest dobry moment, żeby zadać pytanie – jak przebiegają granice etniczne Rosji? Żeby wskazać teren zamieszkały przez ludność bezsprzecznie rosyjską? Dlaczego tego nie uczynić? Polacy są już daleko, nie odzyskają swoich dawnych ziem na wschodzie, no chyba, że powtórzą numer z XIV wieku i dogadają się z Ukraińcami, tak jak kiedyś z Litwinami. To jest prawie niemożliwe, albowiem ilość mędrków reprezentujących rosyjską rację stanu, ale wywodzących się z polskiego etnosu jest zatrważająca. I oni, korzystając z deklaracji prezydenta Wilsona, gotowi są dziś także podporządkować Polskę Rosji, w imię zachowania jej granic etnicznych. Podkreślam – całe to pieprzenie o granicach etnicznych niczego więcej nie oznacza, poza zhołdowaniem Polski ruskim.

Granice etniczne Rosji, gdyby je dokładnie wyznaczyć, nie sięgnęłyby pewnie Uralu. No, ale do Rosji przykłada się inną miarę – nasz miecz Polskę zdobył, to nasze prawo. I koniec. Jak wielu ludzi w Polsce potrafi ekscytować się tym zdaniem możemy się przekonać każdego dnia odpalając Internet. Ilu ludzi odmawia odrębności etnicznej Ukraińcom także dobrze wiemy, albowiem ich odrębność może się jedynie manifestować na naszym, polskim tle. Kiedy są w Rosji, nie różnią się od Rosjan niczym, choć różnią się wszystkim. Nie rozumiem doprawdy, jak w świecie zachodnim, który produkuje, jakże uwodzicielskie gry komputerowe, w których gracze wcielać się mogą w dowolne światowe potęgi, a są to produkty z piękną grafiką, dynamiczne i uzależniające, nikt nie wpadł jeszcze na pomysł, by wytyczyć etniczne granice Rosji. Można zrobić seriale o wikingach, o imperium Aleksandra, ale o Iwanie Groźnym jakoś nie. O wyprawie Piotra I na zachód w celu pozyskania funduszy także nie. Czemu?

Możemy sobie powiedzieć wprost – nie jesteśmy naprawdę bezpieczni, dopóki na forum międzynarodowym nie stanie kwestia etnicznych granic Rosji. Ukraińcy zaś, nawet jeśli wygrają wojnę i wygrają pokój dalej będą, pardon, w czarnej dupie, jeżeli politycy USA, Wielkiej Brytanii i innych krajów, nie wskażą, że Rosja ma się zamknąć w swoich etnicznych granicach. Bo niby dlaczego nie? Kogo ona ma dziś chronić? Lud pracujący, który po skoszarowaniu będzie szachował Niemcy zmierzające do korekty granicy na zachodzie? Jak to miało miejsce w przeszłości? Czy kogo w końcu? Rosja imperialna nie jest dziś Amerykanom i Anglikom do niczego potrzebna. Tylko, że aby wskazać ten teren zamieszkały przez bezsprzecznie etnicznych Rosjan, trzeba powiedzieć, że kiedyś ta imperialna Rosja była im potrzebna. I w imię jej zachowania wytyczyli etniczne granice Polski, całkowicie tę Polskę unieważniając na arenie międzynarodowej i przedłużając jej agonię mirażem wolności w dwudziestoleciu. Do tego się to sprowadzało.

Dziś imperialna Rosja potrzebna jest tylko Niemcom i Francuzom. Nie jest powiedziane, że nie mają oni na tyle silnych wpływów, by przekonać Anglosasów, że trzeba ją koniecznie utrzymać. Jeśli do tego dopuścimy, jeśli prześpimy ten moment, będzie po nas. Naprawdę po nas, bo dziś już nikt się w żadne granice etniczne bawił nie będzie, a nie mamy też żadnej własności, która utrzymałaby nas na pozycji uprzywilejowanej w niekorzystnym układzie stosunków politycznych. O tym możemy zapomnieć. Życzę wszystkim miłego dnia.